آشفته بازار عجب آشفته بازاری است ، اين جا * که رفته گندبويش تا ثريا يکی گويد که سلطانِ جهانم * دوباره گوسپندان می چرانم شده ديگر خداوند زمانه * به کف دارد طلا و تازيانه و می خواند دمادم اين ترانه * که : ای تقليديان ، گاويد يا نه ؟؟ دو ديگر آن که محتاجِ پليس است * گمانش دورِ روس و انگليس است يکی گويد : کنون « يوم السکوت » است * که يعنی خف بکن ، عصرِ بيوت است تمامی دکه داران فولِ فولند * بدون امتحان دادن ، قبولند هر آن چه روضه خوان ، مداح و قاری است * نشيمن گاه او بر نرم قالی است ولی مردم به پا تنبان ندارند * اگر هم بودشان ، زودی درآرند که مفعولند و فاعل مفت و مفتی * هلا ماری است ، نزديکش نيفتی دکان ها باز ، لندن تا به پاريس * و ديگر نافِ برلن ، ثم تفليس و روس و چين و کوبا ، نابرادر * خداوندانِ مرده ، روز محشر همه خوردند از اين سفره یِ پهن * ز ايرانی است کون و کليه در رهن چه می گويم ؟ چه بايد کرد آخر ؟ * نه ما هم اهلِ اين ملکيم ، ديگر ؟ هميشه خف نمودن مقتضی نيست * و اين تاريخِ مصرف ، منقضی نيست نگفتيم و نگفتيم و نگفتيم * شنفتيم و شنفتيم و شنفتيم تمامی مستمع ، احسنت گويان * چنين گرديده ايران خاکِ ويران دگر چيزی نمانده زاين خلايق * « خلايق هرچه لايق ، هرچه لايق » بزرگان مصلحت انديش ِ خويش اند * و ديگرها همه در حالِ جيش اند که گرديده ست گورستانِ ايران * همه کفتارزاری لاشه باران * شعری از دفتر : " پراکنده ها – گوناگون/ ايران : 1385 " گشوده و منتشرنشده تاکنون .
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۶:۳۲ بعدازظهر 0 comments
|
یکشنبه، مهر ۳۰، ۱۳۸۵
سکس و زيبائی ، يا توليد مثل و بقای نسل ؟؟ کدام در اولويت اند ؟؟ ( 2 )
با اشاره ای به : خود باروریِ زن و اسطوره ی مريم ...... در تهيه و تدارک يک زنجيره ی کاملِ حيات انسانی ، ديديم که هريک از زن و مرد بخشی از آن را - جز مشترکات - تأمين می کردند . در رابطه یِ جنسی نيز ، همين رشته جريان دارد و حاکم است . مرد به دنبالِ اوجِ لذت و درک زيبائی حتا تنوع طلب می شود ، اما زن عضو نداشته یِ زنجيره یِ حيات – يعنی نيرویِ باروری – را می طلبد و هنگامی که آن را به دست می آورد ، به نوعی آرامش مادرانه دست می يابد و پس از آن لذتِ غريزی اش ، در همين خواست شکل می گيرد . به همين دليل هم می گوئيم : به طبيعت نزديک تر است . اين که گفته اند : هر مردی تمامِ زن هایِ عالم را ، فقط برایِ خودش می خواهد ، اما هر زنی از تمامِ مردهایِ عالم ، تمامِ يکی را ، فقط برایِ خودش می خواهد ، در راستایِ همان چه گفتيم ، معنا می شود و مفهومِ خود را پيدا می کند . نوعِ انسان هميشه و در طولِ تاريخِ حيات خويش ، در پیِ دست يافتن به بهترين آناتِ زندگی سرگردان بوده و هميشه بازگشتِ به بهترين آن را ، آرزو کرده استو از آن جا که شرايطِ رحمی ، بهترين آناتِ واقعی زندگیِ هر انسان است و تنها لحظات وصل و اتصال آدمی به زنجيره ی حيات می باشد ،همواره به دنبالِ دست يافتن به آن لذتِ نهائی و مطلوب ، سرگشته یِ بازگشت به شرايط رحمیِ خويش است . اين خواستِ نوعا پنهان در روانِ بشری ، خودش را در ناخودآگاه هایِ انسان - که اوجش همان اوجِ رابطه ی جنسی است - نشان می دهد . زن چون دارایِ اين عضوِ تناسلی و جنسی هست ، يعنی رحم و سلولِ بارگيرنده – هردو - را دارد ، تنها در پیِ به چنگ آوردنِ قدرت باروری – به عنوانِ آخرين ظلعِ مثلث است – تا تمامیِ زنجيره یِ حيات را در اختيار داشته باشد و به جاودانه گی و خدائی دست يابد . اما مرد – به دليل فقدان ظرفِ باروری و ژنِ بارگيرنده – و وجود اين هر دو در اندامِ جنسیِ زن و به خصوص رحم ، به اضافه یِ آن گرايشی که گفتيم نسبت به بازگشت به شرايط رحمی دارد ، در اوجِ رابطه ی جنسی ، دوباره کودک می شود و می خواهد با تمامِ وجود به رحمِ زن باز گردد ... ( به عبارتی : اندامِ جنسی ، سمبل خواست درونی و پنهان در شخصيتِ انسان است ) . شکلِ رابطه یِ جنسی نيز در همين معنا ظهور دارد . شما در تمايلاتِ جنسیِ زن و مرد – به ويژه گرايش های پنهان و شخصيتیِ آن ها - دقت کنيد ، روانشناسیِ اعمال جنسی ، يا به اصطلاح مناسکِ سکس را ، مورد مطالعه و بررسی قرار دهيد ، خواهيد ديد که زن به طبيعت وفادار است و مرد به لذت . حالا بگذريم از اين که لازمه یِ چنين باوری آن است که استعداد عاشق شدن در مرد قوی تر از زن باشد . يا بگوئيم نگاه زنانه به عشق – به دليل وفاداری اش به طبيعت و بقای نوع و نسل – نگاهی کام خواه نيست و به زيبائی و عشق از دريچه ی لذت نمی نگرد ، در حالی که مرد بيش از هر چيزی ، به لذتِ عاشقی می انديشد و زيبائی هایِ معشوق را ، به نگاهی هنرمندانه و کام خواه می نگرد و می طلبد . معنیِ چنين سخنی آن است که نسبت ها عکس شده و مرد که خشونت بيشتری در ذات اوست ، در اين جا احساسات بيشتری را در اختيار گرفته و بيش از آن که به بقایِ نوع و نسل بينديشد ، به لذتی که از سکس و رابطه ی جنسی می برد ، می انديشد و در برابر ، زن که لطافت بيشتری دارد و بالطبع بايد احساساتِ هنرمندانه و زيبائی پسندانه در او قوی تر باشد ، به بقایِ نوع و نسل – که مفهومی اجتماعی و تا حدودی غير شخصی است – وفادار است . و چنين است که می بينيم لذت جنسی ، برترين لذت شناخته شده یِ انسانی می شود و شور زندگی و بهترين دوران هایِ خلاقيت و کاميابی انسان ، آن ادواری هستند که گرايش هایِ جنسی در وجود او در اوجِ خويش است و گرمایِ عشق ، مرد و زن را به تکاپویِ زندگی و کاميابیِ هرچه بيشتر ، بر می انگيزد . عشق اوج لذتی است که به سببِ پست و بلندِ به وصف درنيامده اش ( به دليل غير محدود بودنِ تجربه هایِ انسانی ) و خواستگاهی که در ناپيدایِ شخصيتِ آدمی دارد ، گاه حتا به صورت موهبتی فوق بشری جلوه می کند و به تصوير در می آيد . زيرا که بسترِ زيبائی و تنگاتنگ با خلاقيت است . بنابراين نمی توان گفت خواستِ بقایِ نسل در زن ، گرايشی است که وفاداریِ او را به طبيعت و استمرار حيات توضيح می دهد ، اما گرايش و گزينشِ طبيعیِ مرد – که اصالتِ لذت و ارجحيت عشق و زيبائی و حتا خصلت تنوع طلبی او را – توضيح می دهد ، حاکی از غيرِ وفادار بودنِ مرد ، به توليد مثل و حفظ زنجيره ی تاريخی حيات است . زيرا که اين هردو – و هريک به شکلِ خاص خويش – آن زنجيره را پاس می دارند و نسبت به آن وفادارند . آن يک ( زن ) به صورتِ خواستی مادرانه و تعهد ذاتی نسبت به توليد مثل و بقای نسل – به قرينه ی دارا بودن دو ابزار از سه ابزارِ يک زنجيره یِ کاملِ آفرينش و وجودِ دو ظلعِ ژنِ بارگيرنده و ظرف باروری در بدنش – و اين يک ( مرد ) به دليل دارا بودنِ نيرویِ بارورساختن و در شکلِ اصالت دادن به لذت جنسی و کشف و شناخت زيبائی و تعهد به آن – که خود گام بزرگ و تعيين کننده ای در جهتِ مطبوع ساختنِ رابطه یِ جنسی و برانگيختنِ انسان به آن رابطه و در نتيجه تشکيل و تکميلِ مثلث کامل حيات است . بنابراين هردو به طبيعت وفادارند و هريک برمبنایِ اندام و ابزاری که برایِ توليد مثل دارند ، بقایِ نسلِ بشری را تضمين می کنند . اين است که سرباز زدن زن از باروری – به هر صورت که باشد – در واقع چون سرباز زدن از نقشِ طبيعی زن در زنجيره یِ حيات است ، از سویِ نوع زنان و در طولِ تاريخ حيات ، با استقبالِ ناچيزی روبرو شده و در واقع جنسِ زن آن را نپذيرفته و با تمايلات طبيعی اش سازگار نيافته است . به همين دليل هم شيوع « هم جنس بازی در زنان » کمتر از شيوع « هم جنس بازی در مردان » است و به ويژه عملِ هم جنس بازی از سویِ زنان به صورت مضاعفی ، ناپسند و ناروا شمرده می شود – چنان که زنان نسبت به هم جنسی بازی مردان با يکديگر ، حساس تر از هم جنس بازی در زنان هستند و اصولا واکنشِ ايشان در برابر نفسِ اين عمل ، شديدتر و تندتر از مردان است . ( و همين است که زنان رابطه یِ جنسی از غير مسير باژن و رحم را نيز ، نوعی توهين به خود تلقی می کنند و زشت می دانند و کمتر به آن تن می دهند ... ) در صورتی که هردو نوعِ هم جنس بازی ، در اصل با يک انگيزه و به عنوانِ واکنشِ مشترکی ، برضدِ لزومِ باروریِ زنان ، شکل گرفته است . ( بگذريم که همين اواخر خبر و عکسی را از زايمان مردی ديدم که با پيوند رحم و باروری طبيعی صورت گرفته بود . راست و دروغش را نمی دانم ، اما بعيد هم نيست . بايد پزشکان و متخصصين گوناگون – به ويژه روان شناسان و پسيکاناليزم ها و اهلِ موضوع - تمامیِ جوانب و عوارض و مسائلش را سنجيده باشند و ... اما غير عملی نبايدباشد ؟؟ ) . و اما همين جا بايد يادآوری کرد که روابط عاطفیِ دو يا چند مرد - يا زن - با يکديگر ، هرچند در اوج هایِ عاشقانه و کاميابِ آن ، لذت بخش باشد و در صورت هائی به زندگی مشترکِ هم جنسان با هم – چنان که در جوامعِ خاصی از غرب – منتهی می شود ، خارج از قاعده یِ بالا می بينم و آن را با رابطه ی جنسی محض ، در هم نمی آميزم . اين مقوله چيزی است و هم جنس بازی چيزی ديگر ، حتا اگر به نوعی ، سرباز زدن از وظيفه یِ باروری را نيز ، در نفسِ خويش داشته باشد . اما اين روابط با آن چه در ايران و جوامع اسلامی ، به عنوان هم جنس بازی مطرح است ( يا بوده است ) در واقع همان بچه بازی و نيرنگ و کودک آزاری است که خودشان می گويند و نوعی تجاوز و سوء استفاده یِ جنسی ، به شمار می آيد . به اصطلاح : " زين حسن تا آن حسن ، صد گز رسن " . بسياری از دانشمندان و هنرمندان و فرهيخته گانِ غرب و شرق ، با يکديگر زندگی کرده اند و حتا روابط و گرايش هایِ عاشقانه به آن ها نسبت داده اند ، اما هرگز نمی توان اين نوع رابطه و زندگی ها را ، از ديدگاهی پست و پليد تحليل کرد و به آن نگريست . هرچند جوامعِ محروم از زن و ممنوع از عاشقی – که در هرگونه گرايش انسانی ، رابطه ای جنسی جست و جو می کنند – چنين اتهامِ نامربوط و ناحقی را – حتا - به « هم جنس بازانی از اين نوع » بدهند و داده باشند و ... و تا به سخن حسن ختامی داده شود ، می گوئيم که : در بعضی از افسانه ها و اسطوره هایِ افريقائی و گويا نيز در بين مصريانِ کهن ، اين انديشه که باروری و بارورساختن ، خاصِ خدايان است و نيروهایِ برتر از کرات و کهکشان هایِ ديگر – از آسمان ها ؟ – می آيند و نقش بارورکننده را انجام می دهند و بارور ساختن نيروئی در اختيار و انحصار خدايان شمرده می شده است . گويا ازدواج فراعنه در داخل خانواده و حتا با نزديکانِ خويش هم ، ريشه در باورهایِ کهنی از اين دست داشته باشد . زيرا که فراعنه خود را بازمانده یِ خدايانی می دانسته اند که از جائی غير از زمين آمده و خلاقيت و باروری و بی مرگی را با خويش آورده اند و در خاندان فراعنه به انحصار گذاشته اند . تمامیِ اين انديشه ها ريشه در ادوارِ تکاملی زندگی انسان داشته و از عصر غارنشينی و جنگل نشينیِ به يادگار مانده است . وجود قبايلی در دلِ جنگل هایِ افريقا که تمامِ جمعيت و افراد آن را زنان تشکيل می داده اند و بعضی از سياحان و مکتشفين قرن 18 و 19 در سفرنامه هاشان به آن قبايل پرداخته و از وجود ايشان خبر می دهند ، دليل و مؤيد ديگری بر اين نظر است . هم چنين افسانه یِ « درخت باروری » در انديشه هایِ مذهبی و عقيدتیِ فرقه هایِ يهودی و مسلمان - که پيشتر از آن ياد کرديم – نيز در راستای خواستِ خودباروری زن در نهاد بشری و حضور و تأييد اين گرايش ذاتی ، در ادوار کهن تاريخی انسان است و اين باز به همان ملاحظاتی است که گفتيم چون زن در زنجيره یِ توليد مثل و بقایِ نسل ، دو ظلع از اظلاعِ سه گانه – يعنی ژن بارگيرنده و ظرفِ باروری – را در خود دارد ، خواست خود باروری نيز ، در او قوی تر و بهنجارتر است . و سرانجام نتيجه بگيريم از بحثمان که : اصالتِ لذت و اولويتِ سکس و عشق و زيبائی - نزد مرد از سوئی - و اصالتِ بقای نسل و تضمين بسترِ خلاقيت و زايش - نزد زن از سویِ ديگر- دو قطب از يک واحد هستی می باشند که عدمِ وجودِ هريک ، برهم خوردنِ زنجيره یِ حيات و بقایِ نسل است . و ديگر هيچ و التمام .
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۳:۰۰ بعدازظهر 0 comments
|
جمعه، مهر ۲۱، ۱۳۸۵
سکس و زيبائی ، يا توليد مثل و بقای نسل ؟؟ کدام در اولويت اند ؟؟ ( 1 )
با اشاره ای به : خود باروری زن و اسطوره ی مريم ( اين مقاله – به دليل طولانی بودن – در دو شماره و دو پست خواهد آمد )
در اين که انسان - در تعريف مطلقِ خود- در زن بيشتر گرايش و ظهور دارد ، يا در مرد ؟؟ يا اين که شاملِ جنسِ است و بر دو نوعِ مذکر و مؤنث اطلاق می شود ؟؟ و طبعا هر يک از اين دو - چنان که در بعضی از افسانه هایِ يونانی آمده است – بدونِ آن ديگری ، نيمه و ناقص است ؟؟ بحث و سخنی است که دو نوع نگاه و هويتِ مردانه و زنانه ، را توضيح می دهد و به هريک از سه ديدگاه : اصالتِ زن ، اصالتِ مرد ، اصالتِ جنس و نيمه فرض کردنِ هريک ، نزديک يا دور می شود . در بسياری از اسطوره هایِ کهن يونانی ، انسان مرد فرض و تصوير شده است ، اما در مکتب های فکری شرق و به ويژه اديان شبه قاره یِ هند و چين ، خدايان در اندام و نمودِ زن و عناصر زنانه گی ظاهر شده اند . آشکار است که هريک از زن و مرد ، برایِ حفظ و بقایِ نسل خويش ، به ديگری محتاج است وآفرينش ، خلق و وجود انسان ديگر و جمع شدن اين همه در يک تن ، يعنی رسيدن به يک زنجيره یِ کامل حيات و بی مرگی و نيل به مقام خداوندی . انديشه یِ خود باروریِ زن – از اين روی - به صورتِ يک آرزویِ بزرگِ بشری ، در هر دو نگاه و هويتِ مردانه و زنانه ، در طولِ تاريخ حياتِ انسان بر کره یِ خاک ، حضور داشته است . افسانه یِ درخت باروری - که چون زنان خواستند حمل گيرند به نزدِ وی شدند – ريشه در همين آرزویِ خود باروریِ زنانه دارد . در اين هم بحثی نيست که : زن از نظر فيزيک بدن و طبيعتِ اندامِ خويش ، از مرد کامل تر است و به لحاظ دارا بودنِ ظرفِ باروری - اضافه بر اندامِ تناسلی و جنسیِ مشترک با مرد - وسيله یِ توليد مثل و بقایِ نسلِ بشر را نيز ، در اختيار دارد و دارایِ اندامِ تناسلی و جنسیِ خاصی ، افزون بر مرد است که بدن او را به تکامل نزديک تر می سازد . و همين جا محلِ بحث و سخن است که آيا : داشتنِ يک عضوِ اضافی در بدن ، دليلِ متکامل تر بودنِ کالبد انسانی يا پيچيده گی بيشتر اوست ؟؟ اما هنگامی که می بينيم اين عضوِ اضافه ، تنها ظرفِ شناخته شده یِ آفرينشِ انسان و تنها ضامنِ بقایِ نسل اوست ، بايستی اصالت را به زن بدهيم . زيرا که زن برایِ تکميلِ يک حلقه یِ توليد مثل – يعنی نيل به جايگاهِ خدائی – تنها يک کمبود دارد و آن هم اين است که از بارور ساختنِ خود به خودیِ خويش ، عاجز است و اين در حالی است که : مرد - علاوه بر مشترکاتِ فيزيکی و جنسی - ظرفِ باروری را هم ، فاقد است و همين نابرابری و کمبود در حلقه یِ توليد مثل و بقای نسل ، دليل بر رجحانِ نظريه یِ آنهائی است که : آفرينش را در وجودِ زن ، کامل تر از مرد می بينند و می دانند . مرد قدرتِ بارور ساختن را دارد و زن قدرت بارور شدن را ، هر يک از اين دو نيز اندامِ جنسی و تناسلیِ خاصِ خويش را دارند که مشترکاتِ انسانیِ ايشان است . چيزی که می ماند ، زن برایِ تکميلِ حلقه یِ حيات ، يک قدم پيش تر از مرد است ، زيرا ظرفِ باروری و رشد و تولدِ انسانِ ديگر – يعنی رحم را – افزون بر مرد ، دارد . يعنی مرد دو چيز کم دارد و زن يک چيز ... شايد به همين دليل هم ، درآرزویِ پيدا و نهفته ی خود باروری ، يک گام از مرد پيش تر رفته و در افسانه و اسطوره ، اين ميلِ غريزی و نهفته در روان بشری را ، يک گام به واقعيتِ تاريخی ، نزديک تر ساخته و تنها گامی با ناميرائی و خداوندی فاصله دارد ... اسطوره یِ مريم { و باروری او به فيضِ روح القدس و زادنِ پسر خدا } در چنين خواستِ ديرينه و نهفته ی بشری ، ريشه دارد و سمبل اسطوره ای آن خواستِ کهن است ... به همين دليل هم شخصيت مسيح و تعليماتش ، زنانه گی بيشتری - فرضا - نسبت به اسلام دارد . شما مسيحيت را با مسيح اشتباه نگيريد ، شخصيت مسيح و نگاهش به زندگی و انسان ، چيزی است و آن چه که امروزه واتيکان به عنوان اصول مسيحيت رواج داده و می دهد ، چيزی ديگر . حال شما شخصيت مسيح و تعليمات نخستينش را ، با شخصيت و تعاليم بعضی از پيامبران سامی قياس کنيد ، خواهيد ديد که وجوه انسانی و نگاهِ زنانه و هنرمندانه و زيبا ديدنِ هستی را ، در اوجِ خويش دارد . مسيح به جوهر پاکِ انسان و آزادی او در زندگی و گناه ناشمردن آن چه را که ديگران گناه می دانند – چنان که در افسانه یِ مريم مجدليه در اوج است – به پاکی و آزادیِ انسان در زندگیِ زمينی خويش باور دارد ولی اديان سامی و به ويژه اسلام ، زندگیِ انسان را با نخستين گناه توأم می شمارند و به مجازات آن ، او را از بهشتِ خويش اخراج می کنند – چنان که پانصد سال در پشيمانی و اظهار گناه و توبه از آن می گريد و می گريد ... اين نگرشِ سامی در تمامِ شؤونات زندگی پيروانِ ايشان ، تأثير گذاشته و جوهر انديشه یِ ايشان را ، بر گناه کاری ذاتی و گناه کار بودنِ انسان و نياز او به توبه و گريه و خود حقيرشماری ، بنا کرده است . اخلاق و امثال و حکم ايشان ، برهمين مبنا برآمده و شعارهائی چون : « الدنيا مزرعه الآخره » و « الدنيا سجن المؤمن » نوعی زهد و پليدی دنيا و پست شمردن زندگی زمينی انسان را ، تعريف و تبليغ کرده و درهمان حال هم او را ناتوان و مستأصل و تسليم می خواهد . در نيايش ها می بينيم انسانِ مؤمن در تعاريف و عبارتی چون « عبد ذليل فقير حقير مسکين مستکين خاضع خاشع و ... » توصيف می شود و انديشه یِ گناه کار بودنِ طبيعیِ انسان و ذلت و خضوع و ناتوانی و استيصالِ ناگزيرِ او را ، با هزار جعل و دروغ به خورد او می دهند و متوليان اديان انديشه یِ دون پروری را – به سودِ متوليانِ دين و به زيان جامعه – هميشه و همواره حفظ کرده اند . غرض اين است که شخصيت مسيح و تعاليمِ نخستين اش ، بر پايه یِ پاک و آزاد و بهنجار بودنِ انسان بنا شده و نبايد آن را حتا با مسيحيت کنونی – چه رسد به قرونِ وسطائی – قياس کرد . و بگذريم از اين که اديان – به ويژه در طولِ زمان – از مؤسسين و بنيان گذارانِ خويش فاصله یِ بسيار می گيرند و بعدها بيشتر خواستِ واقعیِ پيروان - يعنی متوليانِ تاريخیِ خود- را نمايندگی می کنند . در هر حال مسيح زاده یِ اسطوره ی خودباروری ( خدا باروری ؟ ) زن است و مريم پاسخِ سمبوليکی به اين خواست و آرزویِ پنهان و مستمرِ بشری . مريم زيبا و جوان در حالی که دو ظلع از مثلث عشق ( = ظرف باروری و ژن بارگيرنده ) را در اختيار دارد ، جامِ وصلتی را که با فيض روح القدس فراهم آمده است ، مشتاقانه سر می کشد و در بستر کاميابِ اين عشق و آغوش « کلمه ، پسرخدا » زاده می شود و برمی خيزد ، تا انسان را از رنجِ جانکاهِ گناه کاری ابدیِ خويش برهاند و او را به سلامت و کاميابی و آزادی زندگیِ زمينی و جاويد نويد دهد ... اين است که می بينيم در شخصيت و تعاليم پيامبرش ، عناصر زنانه و وفادار به طبيعت هستی ، غالب است ... ( و اين با آن چه که در موردِ ضدِ مسيح بودنِ نيچه می دانيم ، منافاتی ندارد – که بحثی است و بماند به جايش - ) . افسانه ی خود باروریِ مريم ، در واقع پاسخی به اين خواستِ ديرينِ بشری است و يعنی اين که : انسان در اسطوره هم که شده ، به پيش گامی زنی که خود گامی تا جاودانه گی فاصله دارد ، نيرویِ باروری را نيز – به عنوان آخرين حلقه یِ يک زنجيره یِ کاملِ حيات و بی مرگی - ( به فيضِ روح القدس ) از خدایِ نرينه یِ خويش می ستاند واما – شگفتا – که به مرد بار می گيرد . فتأمل . و – چون به سخن خويش بازگرديم – می توان گفت : امروزه انسان با ساختنِ " رحمِ مصنوعی " تمامیِ ديدگاه ها و فلسفه بافی هایِ کهن سرايان را ، در هم نورديده است . اما اين سخن - گذشته از شعار گونه گیِ آن - از اصالتِ زندگیِ زمينی انسان غفلت کرده است . زيرا اگر روزی انسانِ متمدن به اين نتيجه برسد که با شبيه سازی ، يا روش های ديگر ، توليدِ انبوه انسان را برعهده بگيرد ، طبعا در چنان شرايطی ، قادر به تأثير در ژن ها و خواست و اراده یِ آن توليد شده گانِ خويش خواهد بود و حتما دنيایِ کارتونیِ زشت و زيبائی را هم در بی کرانِ کهکشان ها خواهد ساخت – چنان که ساخته است - . سخنی که باز در خيال ريشه دارد و دوباره از اصالتِ زندگیِ زمينیِ انسان غفلت کرده است ... ( و بگذريم از اين که بشر تا کنون آن چه را آرزو کرده ، به دست نيز آورده است . چنان که کارهای تخيلی ژول ورن و " دور دنيا در 80 روز " ، سفرهایِ فضائی و بين کهکشانی ، يا دخالت در ژن و تحقيقاتِ ژنتيکی و مطالعه در شبيه سازی ها و ديگر و ديگر ، همانند اربابِ حلقه ها و مرد عنکبوتی ، امروزه تنها در پهن دشتِ هنر و خيال جاذبه و هوادارا دارد و انسانِ دارنده یِ صدها بمبِ اتمی و تکنولوژی های مدرن ، خودش تحقيقات ژنتيکی را ممنوع و محدود می کند و در بسياوی از جوامع مدرن هنوز موضوعی چون سقط جنين در کنترلِ دولت هاست ، در حالی که خود آن ها رو به محو شدن هستند و شگفتا تمدن و آگاهی و آزادی و کاميابی بشر ، شگفتا ... ) . درست است که رشدِ دانش و تکنولوژی ، نوعی اخلاقِ بورژوازی پديد آورده و حتا بسياری از شؤون جنسی را نيز تحت تأثير قرار داده و کنترل کرده ، يا آن ها را در پست و نشيبِ بحران هایِ گوناگون تغيير داده است ، اما اين ها رويه های کوتاه و نمودهایِ طبيعیِ هرگونه خلاقيتی هستند که - حتا بعضا - در سطوح فرهنگیِ خاص و با اهداف مقطعیِ مشخص ، طرح و اجرا می شوند و تأثير آموزشی محدودی دارد و آن چه در طولِ زمان و عمقِ تکاملی و تاريخی جوامع ، باقی می ماند و مانده است ، زيبائی و درک شايسته ی آناتِ حيات است . انسان اصالت دارد ، زندگیِ انسان اصالت دارد ، ماندگاریِ او اصالت دارد . آرزویِ بی مرگی و جاودانه گیِ انسان نيز اصالت دارد . اما اصالتِ زندگی – بی درنگ – اين پرسش را مطرح می سازد که : تعهد به بقایِ نسل ارجح است ؟؟ يا کاميابی و لذتِ حيات ؟؟ زن ، در طبيعت و غرايزِ خويش ، در خدمتِ بقایِ نوع و نسل است ، اما مرد به کاميابی و لذت اصالت و اولويت می دهد . در مورد جنسِ انسان نيز اگر دقت کنيم : از آن جا که طبيعت هميشه اصالت را به خودش می دهد - در وجودِ انسان نيز- تمايلاتِ طبيعی و وفادار به خودش را ، حفظ و احيا کرده است . اين است که در زن ويژه گیِ وفاداری به بقایِ نسل و نوع برجسته است و در مرد گرايشِ به لذت و زيبائی ارجحيت دارد . ( تنوع طلبی مرد نيز ريشه در همين خواست نهفته و آشکار انسانی دارد ) . اما از آن جا که لذت و عشق ، تنها انگيزه یِ بشر به عملِ جنسی است و بدونِ آن امکانِ اختلال در زنجيره ی انسانی – می توان گفت قطعی – است ، لذا بايد گفت : اين دو گرايش - هر يک به صورتی - در بقایِ نسل ظهور دارند و هريک از آن دو ، ضلعی از اضلاع مثلت توليد مثل را شکل می بخشند و تکميل می کنند . نه اين که زن به تنهائی بار بقای نسل را بر دوش داشته باشد و مرد هم تنوع طلبی کام خواه تصور شود . خير . مرد زيبائی و لذت را به عنوانِ تنها انگيزه یِ انسان - در مبادرت به رابطه ی جنسی- فراهم می آورد و تضمين می کند و زن بستر اين توليد را ، در قالب وفاداری به بقای نسل و نوع تدارک می بيند . يعنی اين که هريک – جز ژن باروری و بارگيری که مشترکشان است – توليد مثل و بقایِ نسل را ، به شکلی پاس می دارند . اين يک در توضيح و تضمينِ انگيزه یِ بشر به عملِ جنسی و آن ديگری در فراهم آوردن بستر اين خلاقيت و تضمين حفظ و بقای آن . اعضا و اندامِ جنسی هم که جزء مشترکات است . ( و همين جا باید تأکيد کنيم که سخن از قاعده است ، نه استثناء ) . ادامه دارد ...
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۶:۵۲ بعدازظهر 0 comments
|
شنبه، مهر ۱۵، ۱۳۸۵
خبرگان ، يا نخبه گان ، يا پخته گان ؟؟؟ - شايد طنز ، شايد هزل ...
خبرگان ، يا نخبه گان ، يا پخته گان ؟؟؟ هی – به ما چه - خفته گان ؟؟
دوباره گشته وقتِ انتخابات * به جنب از جا که « فی التأخيرآفات » جناب هاشمی ، اول ستاره * - عجب روئی که اين مخلوق داره - برآورده رفيق خود ز يک سو * همه گويند دارد قصدِ جارو زده دامن ، به يک دعوایِ کهنه * دوباره می رود از نو ، به صحنه رئيسِ خبرگان خواهد شدن او * گمان برده ست مردم جمله هالو و افشا کرده اسنادِ اداری * مگر جدی بگيرندش ، به کاری ز جنگ و آن چه شد روزی مقدس * مقصر کيست ، پنهان گشته ناکس ؟ شگفت اين ملک ، از بنيان خراب است * تو گوئی قدرتِ ايشان ، سراب است چنان گادند - از مردم - پس و پيش * که اکنون رم کند ، از هر مدل ريش شده بيزار ، از هر آن چه نام است * تو گو پيغمبر و يا خود امام است کنون دين - حربه ی قدرت - به بازار* تمام اسباب مکر و کين و آزار فساد از بن ، به جانِ خاص و عام است * همه مردار قومی ، لاکلام است به زندان بی شماران ، جمله بيمار * ولی ديوانه گان در شهر سردار شده آزاد ، زنگی در خيابان * به کف تيغی و خلقِ نامسلمان اداره در اداره ، رشوه خواران * گروهی گشته قاضی ، چيست وجدان ؟ به بازارند دلالان تمامی * و کالاشان ، خوراکِ گندکامی به دانشگاه بس کاه است و بيده * چمن را نيز گاو و خر چريده چه می گويم ؟ چنين قومی چه گويد ؟؟ * کدامين راه را بايست پويد ؟؟ خودش بيمار و قدرت فاسد و کور * که : ده ميليون ، نود ميليون ، به يک زور علاجِ ما طبيبانی است آگاه * تمامی کاردانان ، مخلِصِ راه که تا امنی - مگر چندی - سرآيد * فضایِ پرسش از مردم برآيد در آن آگاه و آزادی زمانه * که گل خندان و بلبل در ترانه چو درمان شد همه بيماریِ ما * و خود ديديم گيتی را – که زيبا – شود ايران - در آن دم - خرم آباد که ايرانی ، ز جهلِ خويش آزاد * شنبه / 15 مهر 85 – ايران – توس شعری از دفتر : " پراکنده ها – گوناگون " منتشرنشده و گشوده تا کنون .
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۶:۳۱ بعدازظهر 0 comments
|
جمعه، مهر ۱۴، ۱۳۸۵
پيرامون شعر ( 7 ) - مقاله
پيرامونِ شعر (7) ( گفتيم گروهی معتقدند : شعر فارسی – اکنون – ضرورتِ وجودی خود را به تدريج از دست داده و در حالِ مرگ ، يا نزديک شدن به زبانِ نثر است ... ) مي گويند : هنگامي كه " شعر " بارهايِ اضافي را ، از دوشِ خويش بردارد و پيرايه هايي را كه تا كنون – خواسته و ناخواسته – از آن ها نمايندگي كرده است ، رها سازد و تنها به جوهرِ هنر - كه زيبائي باشد - پاي بند گردد ، اندك اندك به زبانِ نثر نزديك تر شده و بسياري از ضرورت هايِ خويش را كه نتيجه يِ قرن ها و هزاره هايِ استبداد و ناآگاهي و اقتضایِ تعصب هایِ موجود اجتماعی و مذهبی بوده است ، از دست خواهد داد و در نتيجه ديگر آن جايگاهِ والا و شايسته ی پيشين را نخواهد داشت و سرانجام مرز يا مرزهايِ نظم و نثر ، درهم شكسته خواهد شد و زبانِ شعر و شاعر ، به زبانِ گفتار و محاوره نزديك و نزديك تر خواهد گرديد . اين ها همه موضوعات و مباحثِ مستقلي هستند كه بايد جداگانه به هريک از آن ها پرداخت . اما بازهم - حتا در صورتي و هنگامي كه مرزِ شعر و نثر از ميان برخاسته باشد - باز « شاعر ( و هنرمند ) شاخكِ حساسِ جامعه » و گام يا گام هائي پيش از ديگران قرار خواهد داشت و به همين دليل و توجه ، بازهم ناچار خواهد شد - برايِ خواص و اهلِ هنر- گونه اي از شعرِ مدرن را ارائه كند . زيرا فرض بر اين است كه جامعه و اكثريت ، هميشه پس از شاعر و هنرمند قرار مي گيرند و گرفته اند . تا كي و چه هنگام مي خواهيم اين مرزها و تقسيماتِ کهن و بعضا نادرست را حفظ كنيم و به آن تن در دهيم ؟ مرزهايِ ناداني و دانائی و توانائی و ناتواني كي و چه هنگام در هم خواهند شكست ؟ ريشه ي موضوع در آن است كه " شعرِ فارسي " حاصلِ استبداد بوده و هنرمندان و فرهيخته گانِ جامعه ، چون نمي توانسته اند حقيقت را آشكارا و به زبانِ عموم بيان كنند و تعصب هایِ دامن زده شده توسط اربابِ قدرت ، همواره راه را بر آن ها بسته ، يا محدود و پر سنگلاخ کرده است ، اجبارا حقايق حيات را در زبانِ مجاز به كار برده و پيامِ خويش آگاهی بخشِ خود را ، پيچيده به ايهام و كنايه و صدها جلوه از صنايعِ شعري و زباني ، به مخاطبِ خاص و آشنا به زبانِ شعر و هنر ( يعنی زبانِ مجاز ) مي رسانيده اند . اكثريت همواره تحتِ نفوذ و اراده ي پادشاهان و حاكميت ، در برابرِ هر گونه نوآوري و آفريننده گي واكنش نشان داده و ايستادگي كرده اند . آشكار است كه جمعيت ها و قبيله هايِ متكي به عقلِ كل و دانايِ مطلق نمي توانسته اند جز در همان قالب هايِ شناخته شده يِ سنتي ، عمل كنند و همواره در برابر هر گونه دگرگوني ، مقاومت و جان سختي از خويش نشان داده اند . ( گذشتِ صد سال از ظهور و پيروزی انقلاب مشروطه در ايران ، و قرار داشتن در جايگاهِ نخست ، گواه صادقي بر اين مدعاست ) . هنگامي كه بتوان نه تنها تماميِ حقيقت - بلكه هر سخن و پيامي - را ، آزادانه بيان كرد و امنيتِ سخن گفتن و سخن شنيدن در جامعه نهادينه گشت ، ممكن است به دليلِ حذفِ پيرايه هايِ اضافي ، ديگر شعر به آن معنايِ كلاسيك و حتا معاصرش ، ضرورتِ وجودي نداشته باشد و نقش خويش را از دست بدهد ، يا به تعبيری شعر بميرد و تمام شود و به عبارت صحيح تر به زبان نثر نزديک تر شود . اما اين - بازهم - به معنايِ از بين رفتنِ شعر نيست ، زيرا نقش ها و قالب ها و شكل ها تغيير مي كنند ، اما جوهره ي شعر – كه همان شعور و شناخت نسبت به هستي و زيبايي و انسان و آفرينش باشد – تا زمانی که زندگي و انسان وجود داشته باشند ، ماندگار بوده و برترين نقش ها و جايگاه ها را - شاخكِ حساسِ جامعه و انسان - خواهد داشت . در چنان شرايطِ آرماني – كه شايد ما ايرانيان نيز در آينده هايِ دور و نزديك تجربه كرديم (؟؟) – مخاطبان و زبانِ شعر تغيير مي كند و رسالت ها و نقش هايِ تازه برايِ شاعر ايجاد مي شود . يعنی هنرمند در جايگاهي قرار می گيرد كه هر چه بيشتر به هنر و زيبايي پاي بند باشد ، تا پيرايه هايِ اضافی و اجباریِ ديگر ... خير . شعر نمي ميرد و نخواهد مرد . حتا اگر هيچ يك از رسالت ها و نقش هايِ سنتي و تعريف شده را- ديگر- نداشته باشد و آن ضرورت ها از بين بروند . و سرانجام اين كه : گذشته از همه و هرچيز ، در اين جا يك موضوعِ اساسي و مهم ، ناديده گرفته شده است و آن اين كه : انسان به طورِ غريزي موسيقي و وزن و ترانه و زيبايي را دوست دارد و از آن لذت می برد . اگر شعر آن پيرايه ها و بارهايِ اضافي را – هم چون سياست و ترويج دانش و مبارزه با ناآگاهی و چه و چه - نمايندگي نكرد و تنها به زيبايي و هنر پاي بند بود و ماند ، در چنان هنگامی که – بنا برفرض - مرزهايِ نظم و نثر نيز در هم آميخته باشد و شعر و شاعر اندك اندك ، به دليلِ فقدانِ ضرورت هايِ گذشته ، به زبانِ گفتار نزديك و نزديك تر شد و ... آيا در چنان شرايطي ، مطلق و نوعِ انسان ، بينِ كلامي زيبا و موزون كه برايِ هر اهلِ زبان و زماني ، قابلِ فهم و ارتباط برقرار كردن باشد ، با جمله و فرازي از نثر كه فاقدِ وزن و ترانه يِ شعر و كشش هايِ برانگيزاننده يِ آن است ، كدام يك را انتخاب مي كند ؟ آشكار است كه شعر ، زيرا که دلايلِ محكم و مستدلی چون امکان بيشتر به ذهن ماندن و کيفيتِ ساده ترِ آموزش و رواج و حفظ ، برخاسته از وجود و شخصيتِ انسانی - نيز - اين انتخاب را تاييد مي كنند . اتفاقا خلافِ نظر و گفته يِ كساني كه می گويند شعر را مرده يا در حالِ مرگ است ، من تولد ديگر و فردایِ بهتری را برايِ شعرِ فارسي پيش بيني مي كنم . هنگامي كه بسترِ دگرگوني فراهم آمد و آن شرايط ايجاد شد و شعرِ فارسي بارهايي را كه تاكنون - خواسته و ناخواسته - بر دوش كشيده ، فرو نهاد و به سر منزلِ مقصود رساند ، هم چنان كه جامعه و انسانِ ايراني از آستانه يِ بلوغِ ذهني و دانسته گي برآمد و نوروزي زيبا و ديگر را به تجربه و تماشا نشست ، شاعر و هنرمند و انديشه ورز نيز ، برترين و دل خواه ترين بستر را براي انديشه و شناختِ تازه يِ خويش از انسان و زندگیِ زمينی او خواهد يافت و از كجا كه شعرِ مدرنِ فارسي بشارت گویِ ظهورِ انساني آگاه و فرهيخته و انديشه ورز و حتا نويد بخشِ جهشِ جامعه و فرد ، پا به پايِ جوامعِ مدرن و شادكام و نسل هايِ آگاهِ فردا نباشد و عصرِ طلائي و برخوردار و کامياب و مدرن ، در حيات و شخصيتِ اين ملت و هويت ظهور نکند و برنيايد ؟ از کجا كه فردا ، ديروز و تماميِ گذشته ها و افتخاراتِ كهنِ ملي و هويتي را ، چنان تحت الشعاعِ خويش قرار ندهد كه در قياس با آن فردا ، امروز و ديروز و تماميِ جامعه يِ سنتي ، عصرِ جاهلي به شمار نيآيد و هيچ نباشد ... ؟ و مگر همه چيز رو به تکامل قرار ندارد و دربستری از رشد نيست ؟؟ و چنين است كه مي گويم : شعرِ مدرنِ ايراني پس از پشتِ سر نهادنِ بحران هايِ دورانِ انتقال و بردميدنِ سپيده يِ آگاهي و آزادي ، جايگاهي درخشان تر و حساس تر و زيباتر و برتر را خواهد جست و خواهد يافت و كران ها و بي كران هايِ ديگر را خواهد گشود و شاعر و هنرمندِ ايراني – درآن زمان – مخاطباني آگاه و تشنه يِ دانستن خواهد داشت و ديگر رنج هايِ بيهوده يِ كهن ، شاعر را نخواهد آزرد و روي برتافتن از آگاهي به همراهِ جامعه يِ ناآگاه دفن خواهد شد و شاعر به عنوانِ راويِ زندگي و عشق به انسان و آفرينش ، زيباترين عاشقانه هایِ خويش را خواهد سرود و كوچ كرده از تنهائي ها ، جامعه و مردمي آگاه و آزاد و شادكام را ، در غزل هايِ با خويش بودن ، نمايندگي و روايت خواهد كرد ... فراخنايِ انديشه و زيبايي ، بر زيبايان و زيبا انديشان گرامي باد . به اميدِ آن روز
اين دريچه هم چنان گشوده می ماند و بحثِ پيرامونِ شعر ادامه خواهد يافت .
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۱۰:۴۲ بعدازظهر 0 comments
|
یکشنبه، مهر ۰۹، ۱۳۸۵
شب زنده داران ، ضد شب - شعر امروز فارسی
شب زنده داران ، ضدِ شب ( از آرشیو نگاه ) شب زنده داران را كجا ، آهنگِ منزل آمده ؟ اين از كدامين سوست ، اين ؟ گويد : سپيده سر زده ؟ * اين نور صبحي كاذب و پيش از دمي ديگر سحر دستي برآ بيدار شب ، باري تعالي آمده شخصِ خدا ، در مي كده * گويد هلا ، اي عاشقان ، زيباست انسان ، زندگي خيزيد گاهِ رقص و مي . گويا زمستان گشته طي ياري به منزل آمده . باري كه قابل آمده * گويد : هلا فردائيان يك همتي ! يك دقتي ! دور از شما ، هر آفتي خيزيد ، اكنون مهلتي ! اين نسل را ، يك فرصتي من تشنه ام ، كو شربتي ؟ گويم : كه فردا آمده * ايران ببين آتش كده . در آب رفته " بت كده " خورشيد آيد سر زده . گرماش بر خاور زده فكري كه فصل مي كده ، هين ميوه را سرما زده شب زنده داران را كجا ، آهنگِ منزل آمده ؟ * اكنون نه وقتِ خواب و خور پيمانه گرديده ست پُر اي عاشقان ، ديوانه گان - حتا شما ، بوزينه گان ، جنبنده گان - اي بيشماران ! پيروان ! راهي دراز و بي كران من خسته ام اي نازنين ، در خواب خلقي ناتوان شب زنده داران را كجا ، آهنگِ منزل آمده ؟ * شعری از دفتر منتشر نشده یِ : " شرح دقيق فاجعه " / ايران : 1383 . گشوده تا کنون .
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۵:۱۷ بعدازظهر 0 comments
دولت ها جز به منظور و در مسير از بين بردن خويش و ايجاد آگاهي و اخلاقِ خودگردانيِ عمومي در آحاد مردم ، مشروعيت حضور ندارند و جامعه يِ برتر انساني ، مجموعه ي آگاه و شادكام و خودگرداني است كه بي نياز از هر پاداش و مجازاتي، بينِ كاميابي خود و ديگران جمع كرده و آگاهانه و فطرتا، به نيكي ها وفادار و پاي بند باشد .
ناداني تنها و بزرگ ترين ميراثِ گذشته گاني است که همواره خود را روايتِ منحصر هستي مي شمردند .
" دانائي " زيستن در نشئه ي وصف ناپذيري است که غرور بودن و آفريدن و " بي نيازي " را مي آموزد و هر آن چه « رنج » را به هيچ مي شمرد .
آن كه از حجاب در نگذشته زيبايي را نشناخته است .
درود بر هنگامه اي كه پرده ها فرو افتند . رنگ و بوي زشتي را ، چگونه روي
به گردانيم ؟
بزرگي را كه مي گفت : « درد انسان متعالي ، تنهايي
و عشق است » گفتم : آن كه در عشق ناتوان باشد ، محكوم و بايسته ي
تنهايي است .
عشق ورزيدن ، آزادي ِ دو تن در خواستن و دوست
داشتنِ يكديگر ، نخستين اصلِ شاد زيستن است و زندگي هيچ اصالتي- جز
خويش- را بر نمي تابد .
بت پرستيدن و بت شكستن و بت ساختن و بت شدن و خود
شكستن ، تمام « بت » است و بت سازي ... چه آسوده و زيباست آن كه آفرينش را
، چنان كه هست مي بيند و در مي يابد و چندان تواناست كه از هر بتي بي نياز
است . تنها انسان ناتوان ، توانايي را بتِ خويش مي سازد . انسانِ
توانا كمبودي نمي بيند و نمي شناسد . او هر چه را بخواهد به دست مي آورد و
بر هرچه بينديشد تواناست و نيازي به تكيه گاه ندارد . تنها پيران و
بيمارانِ ناتوان هستند كه به ديوارها تكيه مي كنند .
آرزو ، اميد و آينده ، واژه گانِ مجعولِ ناتواني است
. هنگامي كه ناكاميِ خويش را ، فردايي مي سازيم ، هم امروز را نهاده ايم .
اگر درلحظه زندگي كنيم ، چيزي را فرو نگذاشته و همواره خواهيم زيست .
آن چه به شمار مي آيد تنها حال است و تاريخ
ابزار و دانشِ مورخ - و نه ظرفِ زندگي- است . « زندگي » ظــرفِ اكنون است
، و آينده وجود ندارد . آن چه قابلِ لمس و شهود است ، لحظه هايند و اكنون
نه گذشته و نه فردا .
هنگامي كه پرده ها هم چنان فرو افتاده و ديده ها بسته
است ، چشمان و زبان هاي گشاده ، كدامين نگاه و مخاطب را خواهند يافت ؟
خفته گان و مرده گان ازجنسِ سخن نيستند .
آن كه به انتظارِ نيكي منفعل مي نشيند ، تنها -
آن را - انكار مي كند . درحالي كه كمالِ مطلوب ، انكار نيكي و جست و جوي
ِزيبايي است . انكار همواره راهي به جست و جو و تصديق رها ساختنِ موضوع
و چشم بستن برحقيقت است . آدمي چيزي را باور مي كند كه از اثباتِ آن نا
توان باشد . آگاهي و فهم ، از مقوله ي تفسير و تبيين و تحليل است و با
واژه و انديشه سر و كار دارد . اما باور ازمقوله ي تقليد و پذيرش
و ناداني است .
سخن گفتن از روشنايي درتاريكي و سياهيِ شب ، گام زدن
درخواب است و چيزي از جنسِ كابوس .
حقيقت از جنسِ فهم و شناخت و از بيان و واژه بي نياز
است . آن حقيقتي كه نيازمند توضيح و اثبات و توجيه باشد ، چيزي ازجنسِ
تاريكي به همراه دارد و همواره مكرانديش و توجيه گر ، باقي خواهد ماند .
انسان تنها حقيقتِ موجود و تنها تحليل گر هستي است و اگر روزي آزاد زيسته
و آزادي را شناخته است ، دوباره نيز آزاد خواهد زيست و آزاد خواهد بود
. ( حتا اگر ناچار شود دوباره به جنگل باز گردد ) .
کسي که نتواند انسان و خِرد را باور کند ، شايسته ي زندگي – به ويژه در فردا و فرداها – نخواهد بود .
هنگامي كه پرده ها فرو افتند ، به ناگاه درخواهيم
يافت كه تمام در بندِ شكل و پوسته بوده ايم ، نه مغز و محتوا .
با همان شتابي كه روز بر شب چيره مي شود ، به ناگاه
درخواهيم يافت كه « هيچ » نبوده ايم ، غَره به تاريكي و نعره زنان در سياهي
.
عارفان و صوفيانِ ما ، بيش از آن كه بيان كننده ي رمز
گون حقيقت باشند ، خود حجابِ آن بوده اند .
بندگي و زنجيري كه ناداني بر دست و پايِ انسان مي
گذارد ، در همان حالي كه به سستي پوسيده ترين نخ ها ست ، ستبرترين و محكم
ترين و ديرپاترين زنجيرهاي پولادين را ، برشخصيتِِ « انسان » استوار مي
سازد و جز به بهاي نيستي و مرگ گسسته نمي شود و بر نمي خيزد .
اگر به معناي واژه ها - در امروزِ جامعه - نگاهي با
تأمل داشته باشيم ، به خوبي و به زودي در خواهيم يافت كه چه تحولي در حالِ
وقوع است . هر كسي كه اهل تأمل و دقت و قادر به تحليل باشد ، به خوبي تهي
شدنِ واژگانِ فارسي را ، از معنايِ معهود و مرسوم و منظورِ خويش- در اكنونِ
جامعه - در خواهد يافت و به پوچي الفاظي كه بام تا شام ، موردِ استفاده ي«
خاص » و « عام » است ، خواهد خنديد .
آن چه از آسمان مي آيد زميني است و هر زميني ،
حاصلِ خويش را بَر مي دهد . خوشا سرزمين هاي سر سبز ، بارور و شكوفا . خوشا
بي كراني ها ، بزرگي ها و بلنداي نگاهِ فرزانه گان و خوشا « انسان » و
زندگي زميني او .
آدميان چگونه مي توانند راجع به چيزي كه هرگز نديده ،
لمس نكرده و آن را نشناخته اند ، اين گونه با قطع و يقين سخن به گويند ؟
انگار قلويِ ايشان است و خود زادنش را گواه بوده اند . تنها احمقان و
ناآگاهان مي توانند - با چنان قطعيتي- سخن به گويند .
فيلسوفان و متكلمانِ ايراني ، هنگامي كه پرده هاي
آويخته را ديده اند ، در رسيدن و دريدنِ آن ها كوشش كرده اند و به هنگام -
نيز- برآشفته از غوغاي عوام و نادرستي ها ، روي پوشيده اند . خوشا آن كه
كلامي از ايشان شنيده باشد . اما چه بسياري از آن ها كه در همان گام هاي
نخست و ميانه ، كوري و ناتواني خويش را ، در زنگار كلماتِ فريبنده نهفته اند
و همواره ناداني خود را ، در هياهوي پيروان و دشنه هاي تعصب ، پنهان ساخته
اند . كوچكي هم ايشان بود كه انسان را ، به « رَحم » برانگيخت .
در شگفتم از آن كه : چگونه اهلِ سخن از خداي خويش
مي خواهند ، تا آبرويِ ايشان را حفظ كند ؟ و مردمان نيز ، براين دعا آمين
مي گويند . آيا لحظه اي نمي انديشند كه اين دعا ، بهترين گواه بر
دو شخصيتي بودن ايشان ، پليدي باطن و فريبنده گي ظاهر و درخواست شركتِ
خداوند در مكر و ظاهر آرايي و عدم افشاي زشتي هاي دروني و شخصيتي ايشان
است ؟
زيستن با دو شخصيت ـ يا چند تا ؟ـ تنها بايسته ي آدمك
هاي كوچك و زبون - يا مستأصل- است .
آدمك ها زشتي و پليدي را حيواني مي پندارند و نيكي
را روح خدا در كالبدِ آدمي مي نامند . اما من هيچ حيواني را نيافته
ام كه بتواند چيزي را ، در خويش بيآرايد و پنهان سازد و اين تنها آدميانند
كه از روح خدا كمك مي گيرند ، تا زشتي و عفونتِ خويش را پنهان
سازند .
حيوان با « غرايزِ » خويش مي زِيد ، اما آدمك ها از «
غرايزِ » خود شرم دارند و همواره آن ها را ، در لايه هايي از نيرنگ و ريا
مي آرايند . گويا از زيستنِ خويش شرمگين و پشيمانند...
زندگي با « غريزه » گناهي است نابخشودني بر « انسان »
و چنين آدمياني ، بايد كه برخويشتن به گريند ...
گيتي را زندان دانستن- يا زندان ساختن - بايسته ي مرگ
انديشانِ شب روي است كه از زندگي و
انسان انتقام مي طلبند . و چه خوش فرموده است :
اما اين كه او از ساخته هاي خويش انتقام مي گيرد ، گناهي به ضدِ « خوش
ذوقي » است .
(نيچه)
مي گويند :
" خداوند بهترينِ مكر كنندگان است " اما قادرِ مطلق را ، چه نيازي
به مكر است ؟ و مگر اراده يِ او را عينِ فعل نمي دانيد ؟ آن كه چون مي گويد
: بشو مي شود ، چگونه دام مي گسترد ؟ آيا هنگامِ آن نرسيده است كه واژه
ها را دوباره معنا كنيم ؟ ؟
ميراثِ گذشته گان ناداني و فريب است . دانايان را در
اين مرزبوم اندك و تنها - يا بر دار - توان ديد .
آن كه بي مستي،ادعاي خدا كند : مست است يا دروغ
گو ، يا كه از خدا هيچ نمي داند ...
ميوه ي "
جاودانه گي "و شناختِ هستي كه انسان را به
جرم خوردن از آن ، گناه كارِ ابدي دانسته و از بهشتِ خويش اخراج مي كنند ،
اكنون در برابر آدمي رخ نموده است ... و خوشا معرفت هاي ربوده شده از
خدايان . خوشا زندگي . خوشا انسان . فراخناي انديشه بر انسان مبارك
باد ...
هيچ حقيقت واحدي جز زندگي زميني انسان وجود ندارد .
منِ انديشه گر ، ضرورتِ فرداست
ستم تباه كننده ي هستي است .
چرا بودن ، در فردا بودن است .
هميشه زيباترين تجربه هاي امروز ، فردا را ساخته اند .
خويشتن را
تقدير فردا بشناسيد تا در امروز
زندگي كنيد .
زندگي كردن در امروز ، درك فرداست .
خود انديشي ، آفريننده گي است .
بخشنده گي ، غرور بودن است .
با خود زيستن ، آموختن بي نيازي و آفريدنِ خويش است
.
انكار و ترديد ، بزرگ ترين آفريننده گي هاست .
خانواده و زناشويي ، يادگار ادوار كودكي و نادانيِ آدميان
پيشين است ولي « عشق » پديده ي آگاهي و شناخت و حاصل دوست داشتن ، خواستن و
شاد بودنِ بالغان و فرهيخته گان است . عشق زندگي مي سازد و بي كراني ها را مي
طلبد ، اما خانواده و زناشويي حاصلي از نفرت ، تجاوز ، اجبار و عادت را در پي
خواهد داشت و كودكاني بيمار و ناتوان را ، به ميراث خواهد گذاشت . در عشق چيزي
از جنون است و در زناشويي معنايي از سكون .
واژه ها تا چه هنگام معناي خويش را بر نخواهند تافت ؟
و كلمات كي پرده خواهند افكند ؟
آن كه نمي تواند در تنهائي با خويش باشد ، محكوم به مرگ
است .
شناختن زيبايي ، اجبار هستي است .
ديشب جنازه ي اندرز را به گورستان مي بردم .
اشتران مي گريستند و گورهايِ منتظر فرياد مي كردند . هنـگامي كـه پوستين
كهنه ي پدران خويش را به خاك مي سپردم ، تنها هم ايشان را ازخانه
ساختن در هجوم سيل و توفان - بر گسل هاي آشكار- سرزنش مي كردم . فردايِ آن
شب ، برادران و خواهرانم با اكثريت قاطع ، به برج سازي در باغچه هاي خانه ي
پدري رأي دادند . اكنون استخوان هاي لهيده ام - از عفونت گنداب ها - تمامي
زندگي هاي نهاده را مي گريد .
تعريف هايِ جـزمـي و ايستـا از « آفرينش » همواره محكوم به
نزديك ترين و قطعي ترين مرگ ها هستند .
انساني كه مرزها را مي شكند ايستايي را بر نمي تابد
و توانِ كشف و شناخت زيبايي را دارد و چنين است كه همواره در حال شدن و
بودن و دريافتن و گذشتن ، هيچ جزم و يقين ابدي را بر نخواهد تافت .
هيچ گاه « آفريدن » به معناي شناختِ « آفرينش » نبوده
است . اما همواره كساني لذت آفريننده گي را مي چشند كه اصالت « زندگي » را
، دريافته باشند .
شناخت زندگي و انسان اجبار و
ضرورتِ زيستن در اكنون است .
كسي كه به بيداد تن مي دهد ، خود زندگي را انكار
كرده است .
شناختن هستي و انسان ، تنها روش ممكن براي زندگيِ
كاميابِ انساني ، اما هرگز الزامِ همگاني نيست .
همواره جعلي ترين و خطرناك ترين تعريف ها از «
آفرينش » و انسان ، جزمي ترينِ آن ها بوده اند و هستند .
كسي كه مي گويد : " اين و نه هيچ چيز ديگر " بزرگ
ترين مانع رشد بوده و نارواترين و فريب آميزترين نگاه ها را - تنها با هدف
حاكميت بر ديگران - ارائه خواهد كرد .
تا انسان و زندگي وجود دارد ، هيچ شناخت و تعريفي از
هستي نمي تواند « كلام آخر » باشد ـ و دقيقا به همين دليل ـ هيچ شناختي نمي
تواند و نبايد ادعاي جاودانگي داشته باشد . اين است كه هر گونه "جزم انديشي
"محكوم به ايستايي و بطلان بوده وآبشخوري جز فريب و سلطه و ناداني ندارد .
براي هميشه بودن ، شايسته تر و گريز ناپذيرتر از
تعريفي سازنده ، ويران گر ، خود انكار و خود آفرين و همواره در حالِ
دگرگوني وجود ندارد .
كساني كه بتوانند زندگي و انسان را براساس شناختي
خود باور و خود انكار تعريف كنند و لحظه هايِ در حال گرديدن و شدن را در آن
بشناسند ، همواره آفريننده ترين انسان ها هستند .
هرچه به اوج نزديكتر شويم ، حضيض را بهترخواهيم ديد
. اما برايِ بهتر ديدن بايستي همواره چشماني نافذ ، نگاهي شكافنده و شكوفا
داشت و قدرت خلق و انكار هر فضيلتي را آموخت و تجربه كرد .
آن چه خود را تنها روايتِ آفرينش و سخنِ آخر مي داند
و برايِ انسان ها « نيك و بد » را تعريف و تعيين مي كند ، نوع و ريشه اي از
نيرنگ را در خويش پرورده و هم - درآغاز- دانائي و خِرد را ، بر مسلخ «
غريزه » قربان خواهد كرد .
هيچ گاه و هرگز هيچ حقيقتِ منحصري وجود نداشته و
نمي تواند وجود داشته باشد ، زيرا همواره حقيقت ها هستند و زيبائي و
زيبايان ، كه پي در پي به انكارِ خويش و آفريدن و تعريفِ روايت هايِ تازه و
ديگرگون - از هستي - برمي خيزند .
كثرت و گوناگوني و دگرگوني ، شدن و بودن و آفريدن
، همواره بستر گريزناپذيرِ آفرينش و زندگي است .
زيبايي درآفرينندگي است كه معنا و تعريف مي شود و
خلاقيت همواره نياز هستي و استمرارِ زندگي بوده است ، پيش از آن كه هيچ
خدايي برآن فرمان راند .
بگوئيد نيستم ، تا باشيد .
هنگامي كه بتوانيم « تنها » زندگي كنيم « آفريدن »
را خواهيم آموخت .
بگذاريد كودكان سخن به گويند ، خواهيد ديد كه مامِ
طبيعت ـ اين زيبايِِ فريبنده و خشمگين ـ از شما مي گويد ...
اخلاق نابودي است كه بودن را مي آموزد . اما تا
نباشي چگونه مي تواني بودن را ـ حتا با قدرت بر انهدام زندگي ـ بيازمايي؟
چگونه ؟
تا از همه چيز در نگذريم ، هيچ به كف نخواهيم آورد .
اما چون از خويش تن گذشتيم ، در لحظه خواهيم زاد .
ستم گري تنها آن نيست كه ديگران را قرباني كنيم .
بيداد آن است كه انسان « خويش » را رها كند و به ناروائي تن بسپارد .
برايِ دادگري ، هميشه بايد از بيداد گذشت .
بي شناختِ هستي و انسان ، چگونه مي توان آن را
تعريف و نقد كرد ؟؟ اما شناخت زندگي همواره الزام و ضرورت همگاني نبوده و
نخواهد بود .
بسياري از فيلسوفان و فرهيخته گان ، ياوه هاي بسيار
گفته اند ، اما همواره براي درگذشتن از ياوه هاي بسيار ، در آغاز بايد
روايات و تجربه هاي گوناگون را شناخت ، تا قادر به نقد و داوري آن ها گرديد
... بنابر اين گردونه يِ دريافت هايي كه هر روز خود را انكار مي كنند و
همواره درحال دگرگوني و حركت و تازه گي هستند ، گريزناپذيرترين پديده ي
حيات انساني ـ و نه غريزي ـ است ...
امروزه هنگامي كه انديشه ها و افسانه هايِ اهلِ باور را مي خوانم و در آن تامل مي كنم ، در شگفت مي شوم كه چگونه روزي همين افسانه هايِ گاه يا بيشتر زشت و مصنوعي و تقلبي و كپي برابرِ اصل را ، مي خوانديم و به آن دل مي داديم و آن قصه ها را باور مي كرديم ؟ چگونه است كه بزرگان ما نيز چيزي از حقيقتِ خويش و جهان را درك نكرده بودند ؟
چه عمقِ جهل و ناد اني و بيماري بايد جامعه اي را فرا گرفته باشد كه قرن ها و نسل ها مردماني با ادعاي ِ فرهيخته گي ، خود و جامعه و جهان را توجيه كنند و گول به زنند و گول بخورند ؟ آخر چگونه ممكن است ، هزاران سال بگذرد و دانشمندان و فيلسوفانِ قوم و ملتي نتوانند " حقيقت " را دريابند ؟ يا اگر تك آدم هايي چيزي را دريافته اند ، نتوانند – يا اجازه نداشته باشند - آن را برايِ ديگراني كه تحتِ حاكميتِ فكري و فرهنگيِ ايشان قرار دارند ، بيان كنند و توضيح دهند ؟
همواره بر پهن دشتي كه از آنِ گوناگوني ها و بزرگي
هاست ، درود مي فرستم .
هنگامي كه در كودكي از روستايِ پدرانم - به بهايِ
بي خانماني و رنجي دراز - مي گريختم ، هرگز گمان نمي بردم كه كوچكيِ دامنه
يِ زندگي و نگاه ، چگونه فضيلت هايِ انساني را ، در خويش دفن مي سازد و خود
به جعل فضيلتِ توجيه گري هم چون « قناعت » بر مي خيزد .
چگونه است كه شادكاميِ امروز را انكار و دريغ مي
كنيم ، اما هم آن را وعده به فرد ا مي دهيم ؟
انسان تنهاست و « تنها » خواهد ماند ، مگر آن كه
عشق را بشناسد و خويش تن را بيابد .
نگاهي كه اكثريت را محكوم و عوام و پيرو مي خواهد ،
هرگز نمي تواند آزادي و آگاهي را برتابد و همواره با نيرنگ و دروغ آميخته
خواهد ماند .
آيا انسان را هم زادي است ؟ پس چگونه تنهايي و
ناتواني خويش را ، خداوندي بر مي آورد « يگانه » چون خويش و تهي از ناتواني
و همانندي و مرگ ؟
هنگامي كه بزرگ ترين « بت » ها مي شكنند ، چه زود به
كوچكي و پوچيِ تمامي پديده ها و ساختارهايِ فرودست پي مي بريم ، گويا هرگز
هيچ بت و برگزيده اي و هيچ بند و كراني ، وجود نداشته است .