اگر انگيزه هاي ناتواني از ميان خيزد اگر اندوه ، اين قوتِ شب و روزانِ تاريكي برايم ، قفل هاي بسته بگشايد مگر شوري بر انگيزد شوم بي تابِ عشقي من اميدِ بازي و لختي جوان بودن مگر ما خود نمي خواهيم جامِ زندگاني را ؟ و يا ما ها نمي بينيم صبحِ روشنايي را ؟ دگر پايم به راهي بر نمي گردد در اين تلخي و رسوايي و در شهري همه اهريمنان افسار بگسسته در اين نا امنيِ امروز و فرداها در اين جايي كه ناني ، شد دريغ از ما و صد ها اضطرابِ پاك بيهوده هزاران كارِ بي مصرف هزاران درسِ بي حاصل همه راهي كه پايانش به گورستان همه تاريكي و كشتار و دار و حد تمامي ندبه و ماتم چه راهي را بپيمايم ؟ ؟ ؟ كه برگشتم من از بي راه ولي ايمانِ من بر روزهايِ خوش و دفنِ هر پليدي در زمين ـ با من و يا بي من ـ و خورشيدِ رّخِ انسانِ امروزين كه گويا در كجا آباد و يا در ناكجا آباد درخشيده است و شايد هم ، جهش كرده است بر اين انسان درودِ من - خضوع از جمله حيوان ها - بلي ايمانِ من بر هرچه فرداها به سختِ كوه مانند است ـ يا فولاد ـ كنون هم ، هرچه بادا باد شعري از دفترِ : « حديثِ كشك » / 1382 مقيم ارشاد تا كنون . نسخه يِ الكترونيكي آن را مي توانيد از اين وبلاگ دريافت كنيد .
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۸:۵۵ بعدازظهر 0 comments
|
جمعه، بهمن ۰۷، ۱۳۸۴
جست و جويِ عاشقي ها - شعر امروز
جست و جويِ عاشقي ها
جست و جويِ عاشقي را ، پاي فرسودن در پليدِ قشري از چرك و عفونت دخترِ مهتاب و باران را ميانِ خيلِ بيمارانِ مردابي " حقيقت " را ، مگر در شامگاهِ قصه ديدن گند زار شهوتِ آلوده گان – بيهوده گان - را تن به رؤياهايِ زيبائي ، بَزَك كردن نامِ تنها و بلندِ " عشق " را در باتلاقِ زشتي و پستي ، فرو رفتن ، شنا كردن كوره هايِ جان ، به سوزِ دل دميدن جوهرِ نيكي به پيكرهايِ بيماري ، لهيدن " زندگي " را ، جست و جويِ عاشقي ها پاي فرسودن ، نديدن در زلالِ آينه تنها دويدن كس نديدن ، دل بريدن مرگ را ، ناگه رسيدن * سال ها بگذشت و فرسوديم جستن را سنگ باران هايِ زشتي ، جامِ دل بشكست لرزيديم از سرمايِ يخ بندان به رويِ پشت هامان ، جمله گي آثاري از شلاق هزاران كِرم مي لولند در زخمي چنين چركين علاجي نيست گويا - يا تواني نيست ديگر - " زندگاني " را * هيچ در كف نيست ، تن فرسوده ، دل مرده عاشقي را كس نمي بينم دلِ گم كرده را ، بر ره نمي پرسم كجا شد دخترِ باران ؟ كجا شد نيمِ سرگردان ؟ سكوت و جمله گي فرياد گرامي باد تنهائي گرامي باد تنهايي * شعري از دفترِ « شرح دقيقِ فاجعه » / 1384 گشوده تا كنون .
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۷:۳۹ بعدازظهر 0 comments
|
یکشنبه، بهمن ۰۲، ۱۳۸۴
از آرشيو نگاه - شعر امروز
هنگامي كه هنوز قابلِ مصرف و حتا مناسبِ روز و به اصطلاح « وصف الحال » باشد ، چه اشكالي دارد اگر پس از شش ماه دوباره از « آرشيوِ نگاه » بيرون كشيده شود ؟ ؟ ! !
باور نمي كنم
باور نمي كنم كه دگر باره كوسِ جنگ ؟ گويا كه مرده زور و دميده ست " زندگي " آن را كه باوري است ، به " حق " و حقيقتي هر كس كه " مؤمن " است به " خويش " و خداي خويش - دانا به هست و نيست - منطق ورا قوي است محتاجِ جنگ نيست گاهِ درنگ نيست * گويا كه مرده رستم و گّشتاسپ گَشته است امروزه روز ، خلقِ جهان ، شاد و كامياب آگاه و سربلند ، رسته ز هرچه بند " انسان " ربوده " معرفت " از خويش تن خداي اكنون " كلام " رسم و ره آوردِ " زندگي " است آن كو كه ماندني است ، محتاجِ جنگ نيست خود " مرگ " رفتني است فردا كه ماندني بود آغوشِ " زندگي " محتاجِ جنگ نيست گفتِ جفنگ چيست ؟ ؟ اين ضِرطه ها ز كيست ؟ ! * شعري از دفترِ " شرحِ دقيقِ فاجعه " / 1384 گشوده تا كنون
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۸:۵۸ بعدازظهر 0 comments
|
جمعه، دی ۳۰، ۱۳۸۴
پرسشي همگاني ؟ ؟ ! !
سخني در : « شأن انساني »
با خود مي انديشم : اگر بخواهي به عنوان « يك انسان » به پديده هاي محيط بنگري ، هنگامي كه در تاريخ و تمدن بشري دقت مي كني ، يا بايد به « انكار تاريخ » تسليم شوي و - هم چون سياست مدارانِ دهه يِ چل - ريشه ي تمام سياست گذاري هاي بين المللي در ارتباط با خاورميانه و ايران و حتا جهان را ، ساخته و پرداخته ي « گوادالوپ » ها و « منشورِ اتلانتيك » ها بداني و در همه چيز و همه جا ، منافع و مصالحِ خاص كشف كني و « تئوري توطئه » را ، پشتِ هر ماجرا و واقعيت سياسي و اجتماعي ، حاضر ببيني و مدام نشست هايِ سياست مداران ورشكسته را ، مبدأ تاريخ و تعيين كننده ي آينده يِ ملت ها و جوامع بشماري و ... يا اين كه با نگاهي « خِرد باور » همه چيز را اقتضايِ زمان و مكان بداني و – به ناچار – خوش باورانه نسبت به « شأن انساني » بدگمان شوي و برآشفته – براي هزار و يكمين بار- از خويشتن به پرسي كه در اين صورت و با اين فرض : تكليفِ شأن انساني چيست ؟ و مگر « خِرد » وجه تميز « انسان » و « حيوان » نيست ؟ آيا مي توان « تمدن بشري » را انكار كرد و نسبت به وجود « دانش » و نيروي تحليل در « انسان » ترديد نمود ؟ ؟ بعبارتِ ديگر : تاريخ را جوامع و مردمند كه مي نويسند ؟ يا اراده يِ اقليت هايِ خاص و مصالحِ و منافعِ برگزيده گان ؟ ؟( كه به نوابغ بايد جداگانه پرداخت ) . پرسش من اين است : چرا بايد « سياست » بر « فرهنگ » و « دانش » و حتا « خِردِ بشري » و « اخلاقِ انساني » - كه نتيجه يِ تجربه هاي گوناگون و ارزشمند ملت ها و هويت هايِ ديروز و امروز است – برتري داشته باشد و برتري يابد ؟ و همواره خويشتن را بر جوامع گوناگون و عصرها و نسل هايِ بشر تحميل كند ؟ ؟ تا كي و تا چند بايد هسته هايِ « فرهنگ » - كه فردايِ گريز ناپذير جامعه و كشور هستند – اين چنين بي رحمانه ، قرباني پيش تر بودن از زمان و مكان واقع شوند ؟ ؟ و همواره فرهيخته گان و فرهنگيانِ جوامع - به ويژه در شرقِ رنج انديشِ گيتي - محكوم به ممنوعيت ها و محكوميت هايِ گوناگون باشند ؟ ؟ چرا و تا چند ؟ ؟ تا چه هنگام بايد « كوپرنيك » ها در آتش سوخته شوند و « سقراط » ناچار از نوشيدن « شوكران » گردد ؟ « گاليله » مجبور به انكارِ دانسته هاي خويش و انزوا گشته « حلاج » بر دار شود و « افشين » و « آرش » را مثله كنند ؟ « اميركبير » را رگ بگشايند و « ميرزا جهانگيرخانِ صورِ اسرافيل » و ياران را - در « باغشاه » - شكم بدرانند « مصدق » ها و « شريعتي » ها دِق مرگ شوند « فروهرها » را - آن چنان بي رحمانه - سلاخي كنند و « فرخ زاد » را ، زبان از كام برآورند ؟ ؟ و ديگر و ديگر و ديگر ؟ ؟ ؟ ! و چرا و چرا و چرا ؟ ؟ ! ! و آيا جز اين است كه جوامع بشري ، سرانجام و در ظرفِ زمان ، همواره انديشه و شناختِ همين دانشمندان و روشن انديشان و فرهيخته گان را ، الگوي عمل ساخته و هميشه – حتا اگر شده در پايان – اين « خِرد » بوده است كه خود را بر ناداني تحميل كرده و حتا « سياست » را ، ناچار از پذيرش خواست و اراده يِ خويش كرده است ... ؟ ؟ متأسفانه همواره فاصله ي بين شناخت و دريافتِ روشن فكر ، با تسليم شدنِ جامعه و عمل برابر آن الگو را « فرهنگِ انحطاط » پر كرده است ... فرهنگي كه گاه بسيار ديرپا و تباهي زا و مانع بزرگِ رشد بوده است ... و به راستي آيا پذيرفتني است كه در « عصر دانش و ارتباطات » ناچار از گذراندنِ راه و دوراني باشيم كه ديگران رفته و گذرانده اند و تجربه شان نيز- مفت و مسلم - در اختيار ماست و دنياها اطلاعات و تجربه ها را ، در اختيار داريم و ظاهرا نيز ممكن است بعضي هامان ، آن تحليل ها و گزارش ها را خوانده و به تاريخ نيز نيم نظري افكنده - و حتا آن را فهميده - باشيم ... ! مي خواهم بگويم – در حاضرترين نمونه اش– آيا ما ناچار بوده ايم و يا اين حق و نماينده گي را از سوي نسل هاي بعدي داشته ايم كه يك قرنِ كامل ، يعني صد سال از زندگي و شادكامي انسان هاي بي شماري را ، فدايِ منافع و مصالح پادشاهان و قدرت مندان و ثروت مندانِ نالايق خويش نموده و « ملاحظاتِ خاص » را ، بر سرنوشت و زندگيِ مليون ها انسان در عصرها و نسل هايِ پي در پي ، ترجيح دهيم و اين گونه جامعه و مردمي را ، تباه سازيم ؟ ؟ به راستي آيا ناگزير بوده ايم ؟ ؟ يا خير ؟ ؟ به تجربه يِ طي شده يِ مشابهي در اروپا بپردازيم و از خود بپرسيم : آيا اروپايِ پس از رنسانس و انقلاب فرانسه – هنگامي كه دنيايِ مدرن در ماورايِ اقيانوس ها شكل گرفت و « جنگ هايِ انفصال » و « سي ساله » را پشتِ سر نهاد و اعلاميه يِ حقوقِ بشر را گردن گذاشته « مجمعِ مللِ متحد » را در پيِ يك جنگِ بزرگِ جهاني تشكيل داد و شرق و غرب باضافه يِ جهانِ نو در يك سازمان و نهادِ بين المللي گِرد آمدند و با يكديگر به تفاهم رسيدند ، باز دوباره ناچار بوده است « هيتلر » را ، بر سرنوشت و جان و مالِ مليون ها انسان ، در سرزمين هايِ گوناگون ، مسلط سازد ؟ تا آن گونه بي رحمانه ، در آلمان و اتريش و سپس تمامي كشورهايِ اشغال شده – به ويژه لهستان - به قتلِ عام و شكنجه يِ وحشيانه يِ « يهوديان » و چك ها و روشن فكران لهستاني و مليون ها انسانِ ديگر برخيزد ؟؟ به راستي آيا اروپائيان ناچار از اتخاذ چنين سياست هائي بوده اند ؟ ؟ به ويژه هنگامي كه عمده ثروت و دانشِ بشري را نيز دراختيار داشته اند ... ؟ ؟ و بر سرزمين هايِ پهناوري نيز حكم مي رانده اند و خود سازنده گان « جهان مدرن » و پدرانِ « عصر بيداري و آزادي » بوده اند .... يا ما ايرانيان - در « عصرِ ناصري » - ناگزير بوده ايم آن گونه وحشيانه و غير انساني ، به « بابي كشي » برخيزيم ؟ و پس از آن - در « انقلاب مشروطه » - آن گونه ناجوانمردانه ، با روشن انديشان و فرهيخته گانِ خويش رفتار كنيم ؟ و به مدتِ صد سالِ كامل ، قرني را به « شكارِ نخبه گانِ » خويش برخيزيم و به محوِ ريشه هايِ « آگاهي » و « آزادي » و تكرار نسخه هايِ صد بار تجربه شده ، پرداخته و اين گونه شادكامي و زندگيِ مليون ها ايراني را ، در نسل ها و عصرهايِ بعدي و تاكنون و امروز ، به پايِ مصالحِ اربابِ ثروت و قدرت و مشتي جماعتِ انگل ، فدا سازيم ؟ ؟ به راستي آيا ناچار بوده ايم ؟ ؟ و باز – دوباره – به عبارتي ديگر ، مي خواهم به پرسم كه : انگليس و فرانسه هنگامي كه دانسته و به ناچار « هيتلر » را به سمتِ شرق كيش دادند و آن كشتارها و اتاق هايِ گاز را ، برايِ « يهوديان » و اقليت هايِ شرقي و نيز اكثريت هايِ مليونيِ جوامعِ اروپا و آسيا ، تدارك ديدند ، آيا دوباره و پس از پايانِ جنگِ جهانيِ دوم و تجربه يِ تلخ و سازنده يِ « هيروشيما » و « ناكازاكي » و به رسميت شناختنِ انقلابِ سوسياليستي – باز – دوباره ناچار بودند شصت سال « دوران جنگ سرد » را ، بر جهانيان تحميل كنند و مسابقه هايِ تسليحاتيِ بزرگ را ، در شرق و غربِ گيتي اداره نموده و گسترش دهند ؟ ؟ و .... ؟؟ و ... ؟؟ و ... ؟ ؟ يا هنگامي كه اكنون « انسان » ها به بركت دانش و ارتباطات و « خِرد بشري » و با برخورداري از تكنولوژي و منابعِ سرشارگيتي ، مي توانند هر ندانسته اي را كشف كنند و در احوال ملت ها و هويت هايِ گوناگون تحقيق و جست و جو نمايند و از هر آن چه بخواهند ، آگاه و برخوردار گرديده و به كران ها و بي كران هايِ توصيف ناپذير دست يابند ، آيا- در چنين هنگامه و زماني- پذيرفتني است كه دوباره و صدباره ، همچون سده هايِ تاريكي و اعصار ناداني بشر ، ناچار از پذيرفتنِ تجربه ي تكرار باشيم و اين چنين لجبازانه ، نسبت به آشكارترين پديده هايِ موجود ترديد كنيم و مصرانه از دانائي و بلوغ سر باز زنيم ؟ ؟ و هم چنان درگيرِ « سنت هاي تباه » باقي بمانيم ؟ ؟ ! ! به راستي آيا گذراندنِ چنين چرخه يِ بيهوده و تباهي ، در اين زمانه و اكنون و پس از پشتِ سر نهادنِ تجربه هايِ تلخِ گذشته ، گريز ناپذير است ؟ يا خير ؟ ؟
از قديم و نديم گفته اند : « بيچاره آن كسي كه گرفتار عقل شد * خوش بخت آن كه كره خر آمد ، الاغ رفت » اما چرا بايد چنين باشد ؟ و چرا در اين زمانه و عصر ارتباطات و آگاهي هاي بشري ، هم چنان درگيرِ گذشته هايِ ناپسند و ناروا باقي بمانيم و بر حفظِ اصولِ تباهي اصرار ورزيم ؟ چرا چنين و چنان است ؟ ؟ چرا ؟ ؟ سخن در « چرائي » موضوع است و گرنه گمان نمي كنم انساني باشد كه در پسنديده گي « خِرد » ترديد كند و يا آن را تنها وجهِ تميز « انسان » و « حيوان » نداند و بتواند عقل و آگاهي را ناديده بگيرد ، يا آن را ناپسند و ناروا بشمارد ... ! ! آن روح و نيمه يِ « خدائي » كه مي گوئيم در كالبدِ انسان دميده شده است ، چيست ؟ و چرا بايد باورمندانِ به آن ، همواره و در تمامي فرهنگ هايِ رنج انديش شرقي ، محكوم به ممنوعيت و محروميت و حتا قتل و مرگ و هزاران ستم ناروا باشند ؟ چرا ؟ و به ياد مي آورم كه در نوجواني خويش ، مقالاتي را در نشريات كشور مي خواندم كه در آن ها « نيما » را ديوانه مي خواندند و در بسياري از مجامعِ به اصطلاح « ادبي » فضلايِ معنون ، ناجوانمردانه ترين اهانت ها را نسبت به آن پير و پدرِ درگذشته ، روا مي داشتند و حتا تا همين اواخر ، نامِ وي از تمامي تريبون هايِ رسمي حذف بود ... اما حالا همه از « نيما » مي گويند و چاي خوردن با « احمد شاملو » و « اخوان » و « سهراب » و ديگران و ديگران را ، عنوانِ ابزاري براي كسب وجهه و محبوبيتِ خويش ساخته اند ... سخن در اين است كه وقتي مي دانيم : سرانجام اين انديشه و شناختِ « خِرد ورزان » و فرهيخته گانِ به شعور رسيده است كه الگوي عمل ، در جامعه يِ فردا خواهد بود ، چرا بايد از هم اكنون به آن پاي بند نباشيم و راهي چنين بيهوده و تباه را – دوباره و چند باره - طي كنيم ، تا در سرانجام كار ، به سخنِ نخست تن در دهيم ؟ ؟ چرا ؟ ؟ و اين همه بيهوده كاري چه محملِ عقلاني دارد ؟ اگر در گذشته و اعصارِ ناآگاهي ، ناچار از گذراندنِ مقاطع تباه و دشوار بوده ايم ، آيا اكنون كه « عصر اطلاعات و ارتباطات » و انفجارِ آگاهي هايِ بشري است و هيچ پشتِ پرده و مصالحِ پنهاني وجود ندارد و چيزي بر منافع و « شأنِ انساني » غلبه نمي كند ، دوباره و باز ناچاريم - همچون گذشته هايِ سياه و تباه - همان راه هاي تكراري را برويم و همان چارچوب ها را از سر بگذرانيم ؟ آيا به راستي ناچاريم ، يا خير ؟ ؟ مي توان گفت : چون جامعه هنوز به درك و دريافتِ نخبه گان و فرهيخته گانِ خويش نرسيده و درستي و حقانيت و گريزناپذير بودنِ آن نگاه را ، درنيافته است ، لذا ناچاريم ادواري را از سر بگذرانيم تا به جامعه اي بر مبنايِ استانداردهايِ بشري و متكي به « شعور » زمينيِ انسان و نياز اكنونيِ ايران و ايراني ، دست پيدا كنيم ... - و همين جا بگويم كه من چنين برداشتي را قبول ندارم و گاه حتا جامعه را از نخبه گان و خبرگانش پيش تر مي دانم و به ويژه بت ها و برگزيده گان را ، عقب تر از نوع دريافته ام ( فتأمل ) ...-
اما سخن در اين است : در جامعه و مردمي كه خواستِ عمومي را ، جريان هايِ خاص شكل مي دهند و هدايت مي كنند و بت پرستي و « قدرت پرستي » خصلتي عمومي و در اوج است ، آيا نمي توان نوع مردم را ، به جايِ نگه داشتن در ناداني و سنت هايِ تباه ، به سوي « آگاهي » و « آزادي » و حقوقِ انساني هدايت كرد ؟ ؟ و منافعِ عام را بر خاص برتري داد ؟ ؟ آيا نمي توان ؟ يا صداقت و اراده به چنين مهميِ وجود ندارد ؟ ؟ و با منافعِ قشرِ خاصي تضاد پيدا مي كند ؟ ؟ اين يا آن ؟ ؟ چرا بايد اصل را بر « ناداني » و عدمِ بلوغ و سپس « پيرويِ كوركورانه يِ مردم » گذاشت ؟ ؟ و آيا نمي توان جامعه را به سمتِ « آگاهي » و سپس « اراده يِ » به شعور رسيده ، هدايت كرد ؟ آيا نمي توان اصل را بر « ذي شعور » بودنِ و « مختار » بودنِ انسان نهاد ؟ ؟ و مگر همين را در شعارها و شعائرمان تبليغ نمي كنيم و نكرده ايم ؟ ؟ به راستي آيا نمي توان ؟ ؟ يا هنوز مصالح و منافعِ خاص بر عام برتري دارد ؟ ؟ ! ! و هنوز همان تقسيماتِ ناروايِ سنتي حاكم است ؟ كدام يك ؟ ؟ باورِ من اين است كه اين مسأله شدني است و هيچ مانعي براي تحقق ندارد و هيچ جريان و فردي زيان نمي بيند - اگر عاقلانه و منطقي به مسائل بنگريم و زمان و مكان را دريابيم و فرصت ها را مغتنم بشماريم . نه كه آن ها را از دست بدهيم - . تنها در اين جا ، پايِ همان « جريان هايِ خاص » در ميان است و بس و تنها همان منافع هستند كه از به « شعور رسيدنِ ايراني » زيان مي بينند و به همين دليل هم آن را بر نمي تابند ...پولِ مفت و ساختن بهشتِ زميني و وعده دادنِ آن به ديگران ! ! آقايان بد نگذرد ؟ ! و آري كه اين كار شدني و مورد انتظار است ... كسي هم زيان نخواهد ديد ... و همه چيز در جايِ خويش محفوظ خواهد بود و هر كس در جاي خود محترم ... تنها منافعِ نجومي و يامفتِ اقليت هايِ نالايق ، بر نوعِ انسان ايراني تقسيم خواهد شد . همين و ديگر هيچ ... به موضوع بينديشيد ... دوباره با هم سخن خواهيم گفت .
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۳:۱۶ بعدازظهر 0 comments
|
سه‌شنبه، دی ۲۷، ۱۳۸۴
سلامي و پيامي
باور كنيم
« آزادي » را باور كنيم . كسي زيان نخواهد ديد . هرچيز- در جايِ خويش - محترم است و « انسان » برخاسته ، عصري ديگر فرا مي رسد . زمانه اي كه « آزادي » را ، بر پيشانيِ خويش دارد . و از آن گريزي نيست . بازي هايِ ديگر ، همه بازي است و قصه ها به « قصه » مي مانند . « زمان » پرشتاب مي گذرد و هيچ فرصتي ، تكرار نمي شود . گذشته ها به سر آمده و سرانجام خورشيدِ « آزادي » خواهد درخشيد . باور كنيم ، فردا را . باور كنيم . ********
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۴:۴۴ بعدازظهر 0 comments
|
یکشنبه، دی ۲۵، ۱۳۸۴
و باز هم ...
در حديثِ ديگران :
مولانا :
« عار بادا ، جهانيان را ، عار * از دو سه رند و ابلهِ طرار » « شكلكِ زاهدان ، ولي ز درون * ليس في الدار ، سيدي ديار » « به دو پول سياه ، بتوْان يافت » « زين چنين خَربَطان ، دو سه خروار » مولانا
******
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۳:۴۲ بعدازظهر 0 comments
|
جمعه، دی ۲۳، ۱۳۸۴
در حديث ديگران
به مناسبتِ بازگشتِ حاجيان * بهتر آن باشد كه سرِ دلبران گفته آيد : در حديثِ ديگران * مولانا :
اي قومِ به حج رفته ، كجائيد ؟ كجائيد ؟ معشوق همين جاست ، بيائيد ، بيائيد معشوقِ تو همسايه و ديوار به ديوار در باديه سرگشته شما ، از چه هوائيد ؟ گر صورتِ بي صورتِ معشوق ببينيد همه خواجه و هم خانه و هم كعبه شمائيد ده بار از آن راه ، بِدان خانه برفتيد يك بار از اين خانه ، بر اين بام برآئيد ... * ناصر خسرو و دوستِ به حج رفته برايِ دوستانِ از خانه آمده : بروجردي . شاهرودي . مازندراني . خوئي . اردبيلي . قزويني . گلپايگاني . اسد آبادي . سيستاني . كمره اي . محلاتي . خميني . آملي . لاكاني . كوهستاني . ميلاني . لاريجاني . نائيني . نوري . گيلاني . تهراني . شيرازي . خراساني . قائني . مرعشي . نجف آبادي . اردكاني . زنجاني . تبسي . جماراني . كاشاني . كني . قمي . آشتياني و ديگران و ديگر ...
حاجيان آمدند با تعظيم * شاكر از رحمت خداي رحيم آمده سوي مكه از عرفات * زده لبيكِ عمره از تعظيم خسته از محنت و بلاي حجاز * رسته از دوزخ و عذابِ اليم يافته حج و عمره كرده تمام * بازگشته به سويِ خانه سليم من شدم ساعتي به استقبال * پاي كردم برون ز حدِ گليم مر مرا در ميانِ قافله بود * دوستي مخلص و عزيز و كريم گفتم او را : بگوي چون رستي * زين سفر كردنِ به رنج و به بيم ؟ تا ز تو باز مانده ام جاويد * فكرتم را ندامتست نديم شاد گشتم بدانكه حج كردي * چون تو كس نيست اندرين اقليم بازگو تا چگونه داشته اي * حرمتِ آن بزرگوار حريم ؟ چون همي خواستي گرفت احرام * چه نيت كردي اندر آن تحريم ؟ جمله بر خود حرام كرده بّدي * هرچه مادونِ كردگارِ عظيم ؟ گفت : ني . گفتمشِ : زدي لبيك * از سرِ علم و از سرِ تعظيم ؟ مي شنيدي ندايِ حق و جواب * باز دادي ، چنان كه داد كليم ؟ گفت : ني . گفتمش : چو در عرفات * ايستادي و يافتي تقديم عارفِ حق شدي و منكرِ خويش ؟ * به تو از معرفت ، رسيد نسيم ؟ گفت : ني . گفتمش : چو مي رفتي * در حرم همچو اهلِ « كهف » و « رقيم » ايمن از شرِ نفسِ خود بودي ؟ * در غمِ حرقت و عذابِ جَحيم ؟ گفت : ني . گفتمش : چو سنگِ جمار * همي انداختي به ديوِ رجيم از خود انداختي برون يك سو * همه عادات و فعل هايِ ذميم ؟ گفت : ني . گفتمش : چو مي كّشتي * گوسپند از پيِ اسير و يتيم قربِ حق ديدي اول و كردي * قتل و قربانِ نفس دون لئيم ؟ گفت : ني . گفتمش : چو گشتي تو * مطلع بر مقامِ ابراهيم كردي از صدق و اعتقاد و يقين * خويشيِ خويش را ، به حق تسليم ؟ گفت : ني . گفتمش : به وقتِ طواف * كه دويدي به « هروله » چو ظليم از طوافِ همه ملائكيان * ياد كردي به گردِ عرشِ عظيم ؟ گفت : ني . گفتمش : چو كردي سعي * از « صفا » سويِ « مروه » بر تقسيم ديدي اندر صفايِ خود كونين * شد دلت فارغ از جحيم و نعيم ؟ گفت : ني . گفتمش : چو گشتي باز * مانده از هجرِ كعبه دل به دو نيم كردي آنجا به گور مر خود را ؟ * هم چناني كنون كه گشته رميم ؟ گفت : ازين باب هرچه گفتي تو * من ندانسته ام صحيح و سقيم گفتم : اي دوست ، پس نكردي حج * نشدي درمقامِ محو مقيم رفته و مكه ديده ، آمده باز * محنتِ باديه ، خريده به سيم گر تو خواهي كه حج كني پس ازين * اين چنين كن كه كردمت تعليم
ناصر خسرو
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۴:۰۱ بعدازظهر 0 comments
|
سه‌شنبه، دی ۲۰، ۱۳۸۴
عصري است گويا در گذر - سخن روز
عصري است اين سان در گذر
مي گويند : زمانه يِ « بت » ها و « خدايان » به سرآمده و اكنون « انسان » است كه مي دمد « نابغه » ها مي ميرند و « آدميان » بر مي آيند مليون هايِ آگاه و آزادي كه افشانده يِ معرفت را از« شامگاهِ بتان » (1) به يغما برده اند وچه بسيار فرزندانِ « انسان » كه خويشتن را بر صليب دريافته اند تا هر كسي ، خود خدائي باشد و پيامبري - مصلحانِ بزرگ و نوابغِ بي همتا ، درگذشته - « خدايان » خويشتن را بر آدمي تقسيم كنند و مليون ها پديدار آيند « جوهرِ معرفت » - به درنگِ انسان - بر « زندگي » لبخند زند خورشيدها بدرخشند و طلوعِ زمين « خِرد » را معنا كند مي گويند * اما اكنون و اين جا ، هنگامه اي ديگر است ، نازنين هنوز « خدايان » هستند و « بنده گان » شبانان و گوسپندان « رعيتي » مفلوك و به « زندگي » پشت كرده « امت » ها مي آيند و در مي گذرند و « بت » ها - هم چنان- استوار و مقبول « بت پرستان » راهِ آسانِ زندگي برگزيده از « خِرد » سر باز مي زنند و هنوز همه چيز- به قوتِ خود - معتبر است تنها « برگزيده » گانند كه سخن مي گويند و ما را « بتي » مي بايد تا « خويش » را بشكند * « اكنون ، هر اصلي را به بهائي مي فروشند » (2) واژه ها معنايِ خويش بر نمي تابند و هر روز « بتي » مي شكند « اصلي » فرو مي ريزد و « كلمه » ديگر « كلمه » نيست(3) اما هنوزهنگامه يِ « ابر انسان » (4) است ، نه « آدمك » و زمان ها در مكان ها تكرار مي شوند زمين « جبرِ » خويش را يافته زمانه يِ انسان هايِ بزرگ است ، نازِ من كه تصميم هايِ « بزرگ » مي طلبد همتي مي خواهد ، استوار و آهنين كاري است كارستان و « شعوري » بي همتا بر مي انگيزد « كلمه » از بيان خويش فرو مانده است و « پسرِ خدا » « فرزندِ انسان » بر صليب گرديده (5) - كه اين معركه را ، لق لقه يِ زبانِ هر ياوه گوئي نيست - اراده اي آهنين ، برانگيخته به مهمي كه فرا راهِ « انسان » است و بزرگ ترين « زمينيان » را به خويش خواهد خواند * هلا همتي نازِ من ، لبخندي نازنين « هلا ، دستي و رقصي » (6) حركتي و جرئتي ــــــــــــــ (1) « شامگاه بتان » يا « غروب خدايان » اثري از فريدريش نيچه .
(2و6) مصرع ها خودي است .
(4) نعبيري از همو در « چنين گفت زرتشت » . (3و5) القابي از مسيح و اشاره به اسطوره هائي در كتبِ مقدس . *
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۳:۲۸ بعدازظهر 0 comments
|
پنجشنبه، دی ۱۵، ۱۳۸۴
لغـت معنـي ( 2
« كلمات قصار » يا : « كوتاه ها ، در معنايِ كنونيِ واژه گانِ فارسي »
« عجوزه » و جمعش « عجايز » مادرِ پيرِ تماميِ ايرانيان بوده است ، تا همين پريروز . « ضعيفه » و « منزل » و كمي محترم ترش « مادرِ زبيده » و « والده يِ آق مصطفي » را هم به همسرانشان مي گفته اند . تبصره : آشكار است كه آن زنان و در آن فرهنگ ، همان بوده اند كه ايشان را برايِ آن مي پرورده اند . اما اگر زني- در امروز و اكنون- درگيرِ همان سنت ها و همان نگاهِ زشت و ناروا باشد ، ديگر خودش خواسته است كه هم چنان « ضعيفه » بماند . فرِ كياني و ادعايِ برتري نژادي ، دو موضوعِ جداگانه است . مصلحت انديشي – هنوز- شرطِ كاميابيِ در اجتماعِ كنونيِ ايران است . « آدمِ خوب » ثروتمندي است كه به « فقر » با نظرِ « ترحم » بنگرد و فقيران را با لبخندهاي محبت آميز لخت كند . و مگر نه اين كه در « ضرب المثل » هايمان آمده است : « با پنبه سر مي برد » ؟ ! « پول » پاك كننده ترين « عنصرِ شيميائي » است . « سرِ گردنه بگير » ادارات و مراكزي هستند كه هريك سهمي از قبوضِ آب و برق و تلفن مي برند و چون بيچاره اي – به ناچار- سر وكارش با يكي از بزنگاه هايِ اداري افتد ، جيبش را به تمام خالي كنند . و اما « باج گيرانِ سرگردنه » كارمندانِ شريفي (!!) هستند كه نزدِ مردمِ مستأصل مدام تكراركنند : از « بيت المال » نمي توان گذشت . ( انگار روغنِ زرد فروخته اند ؟؟ ! ! ) . راهنمائي : اندكي سرِ كيسه را شّل كنيد . مجرب است . زرنگ و « هوشمند » كسي است كه جز « دروغ » نگويد و جز « راست » نپذيرد . « مسلمانِ موفق » و مؤمنِ « كامياب » آن است كه هيچ « فضيلتي » را بي « مصلحتي » محترم نشمارد و هيچ نمازي را بي مجامعت و غسلي ، بجاي نياورد . اما بايد كه به تمامِ فضايل ، استادانه و مكارانه « تظاهر » كند . و اما « مؤمنِ » مطلق ، آن است كه - بيش از همه - مطيعِ « متوليانِ دين » باشد . پس « مؤمنِ تاق » نوع دربستِ آن بوده است . « سفيه » كسي است كه تماميِ دروغ ها را « به جِد » گيرد و باور دارد . « سفيهِ احمق » يا « احمقِ سفيه » آن است كه « باورمندانه » بر اجرايِ « نيك و بد » اصرار ورزد . و اما « اسفه السفهاء » احمقكي است كه پس از پي بردن به « پوچيِ باورهايِ خويش » به دنبالِ ياوه هايِ ديگري و ديگران ، عمر به سرگرداني و بيهوده گي گذراند . « عالمان » هرچه فاسد تر باشند ، صالح ترند . مشروط به آن كه « تزوير » و « ريا » را ، به خوبي آموخته و « عوام فريبانه » از عهده برآيند . « واعظ » موفق كسي است كه به آن چه ايمان ندارد ، صادقانه و مصرانه « موعظه » كند . « جاهل » آن است كه گفتارِ واعظان باور دارد . « ظاهرالصلاح » پفيوزي است كه « فريب كاري » به تمام كرده باشد . و اما هنوز هم - چون قديم و نديم ها - : « يك مريدِ خر ، به ده پارچه آبادي معمور مي ارزد » .
..................................ادامه دارد
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۱۲:۵۳ قبل‌ازظهر 0 comments
دولت ها جز به منظور و در مسير از بين بردن خويش و ايجاد آگاهي و اخلاقِ خودگردانيِ عمومي در آحاد مردم ، مشروعيت حضور ندارند و جامعه يِ برتر انساني ، مجموعه ي آگاه و شادكام و خودگرداني است كه بي نياز از هر پاداش و مجازاتي، بينِ كاميابي خود و ديگران جمع كرده و آگاهانه و فطرتا، به نيكي ها وفادار و پاي بند باشد .
ناداني تنها و بزرگ ترين ميراثِ گذشته گاني است که همواره خود را روايتِ منحصر هستي مي شمردند .
" دانائي " زيستن در نشئه ي وصف ناپذيري است که غرور بودن و آفريدن و " بي نيازي " را مي آموزد و هر آن چه « رنج » را به هيچ مي شمرد .
آن كه از حجاب در نگذشته زيبايي را نشناخته است .
درود بر هنگامه اي كه پرده ها فرو افتند . رنگ و بوي زشتي را ، چگونه روي
به گردانيم ؟
بزرگي را كه مي گفت : « درد انسان متعالي ، تنهايي
و عشق است » گفتم : آن كه در عشق ناتوان باشد ، محكوم و بايسته ي
تنهايي است .
عشق ورزيدن ، آزادي ِ دو تن در خواستن و دوست
داشتنِ يكديگر ، نخستين اصلِ شاد زيستن است و زندگي هيچ اصالتي- جز
خويش- را بر نمي تابد .
بت پرستيدن و بت شكستن و بت ساختن و بت شدن و خود
شكستن ، تمام « بت » است و بت سازي ... چه آسوده و زيباست آن كه آفرينش را
، چنان كه هست مي بيند و در مي يابد و چندان تواناست كه از هر بتي بي نياز
است . تنها انسان ناتوان ، توانايي را بتِ خويش مي سازد . انسانِ
توانا كمبودي نمي بيند و نمي شناسد . او هر چه را بخواهد به دست مي آورد و
بر هرچه بينديشد تواناست و نيازي به تكيه گاه ندارد . تنها پيران و
بيمارانِ ناتوان هستند كه به ديوارها تكيه مي كنند .
آرزو ، اميد و آينده ، واژه گانِ مجعولِ ناتواني است
. هنگامي كه ناكاميِ خويش را ، فردايي مي سازيم ، هم امروز را نهاده ايم .
اگر درلحظه زندگي كنيم ، چيزي را فرو نگذاشته و همواره خواهيم زيست .
آن چه به شمار مي آيد تنها حال است و تاريخ
ابزار و دانشِ مورخ - و نه ظرفِ زندگي- است . « زندگي » ظــرفِ اكنون است
، و آينده وجود ندارد . آن چه قابلِ لمس و شهود است ، لحظه هايند و اكنون
نه گذشته و نه فردا .
هنگامي كه پرده ها هم چنان فرو افتاده و ديده ها بسته
است ، چشمان و زبان هاي گشاده ، كدامين نگاه و مخاطب را خواهند يافت ؟
خفته گان و مرده گان ازجنسِ سخن نيستند .
آن كه به انتظارِ نيكي منفعل مي نشيند ، تنها -
آن را - انكار مي كند . درحالي كه كمالِ مطلوب ، انكار نيكي و جست و جوي
ِزيبايي است . انكار همواره راهي به جست و جو و تصديق رها ساختنِ موضوع
و چشم بستن برحقيقت است . آدمي چيزي را باور مي كند كه از اثباتِ آن نا
توان باشد . آگاهي و فهم ، از مقوله ي تفسير و تبيين و تحليل است و با
واژه و انديشه سر و كار دارد . اما باور ازمقوله ي تقليد و پذيرش
و ناداني است .
سخن گفتن از روشنايي درتاريكي و سياهيِ شب ، گام زدن
درخواب است و چيزي از جنسِ كابوس .
حقيقت از جنسِ فهم و شناخت و از بيان و واژه بي نياز
است . آن حقيقتي كه نيازمند توضيح و اثبات و توجيه باشد ، چيزي ازجنسِ
تاريكي به همراه دارد و همواره مكرانديش و توجيه گر ، باقي خواهد ماند .
انسان تنها حقيقتِ موجود و تنها تحليل گر هستي است و اگر روزي آزاد زيسته
و آزادي را شناخته است ، دوباره نيز آزاد خواهد زيست و آزاد خواهد بود
. ( حتا اگر ناچار شود دوباره به جنگل باز گردد ) .
کسي که نتواند انسان و خِرد را باور کند ، شايسته ي زندگي – به ويژه در فردا و فرداها – نخواهد بود .
هنگامي كه پرده ها فرو افتند ، به ناگاه درخواهيم
يافت كه تمام در بندِ شكل و پوسته بوده ايم ، نه مغز و محتوا .
با همان شتابي كه روز بر شب چيره مي شود ، به ناگاه
درخواهيم يافت كه « هيچ » نبوده ايم ، غَره به تاريكي و نعره زنان در سياهي
.
عارفان و صوفيانِ ما ، بيش از آن كه بيان كننده ي رمز
گون حقيقت باشند ، خود حجابِ آن بوده اند .
بندگي و زنجيري كه ناداني بر دست و پايِ انسان مي
گذارد ، در همان حالي كه به سستي پوسيده ترين نخ ها ست ، ستبرترين و محكم
ترين و ديرپاترين زنجيرهاي پولادين را ، برشخصيتِِ « انسان » استوار مي
سازد و جز به بهاي نيستي و مرگ گسسته نمي شود و بر نمي خيزد .
اگر به معناي واژه ها - در امروزِ جامعه - نگاهي با
تأمل داشته باشيم ، به خوبي و به زودي در خواهيم يافت كه چه تحولي در حالِ
وقوع است . هر كسي كه اهل تأمل و دقت و قادر به تحليل باشد ، به خوبي تهي
شدنِ واژگانِ فارسي را ، از معنايِ معهود و مرسوم و منظورِ خويش- در اكنونِ
جامعه - در خواهد يافت و به پوچي الفاظي كه بام تا شام ، موردِ استفاده ي«
خاص » و « عام » است ، خواهد خنديد .
آن چه از آسمان مي آيد زميني است و هر زميني ،
حاصلِ خويش را بَر مي دهد . خوشا سرزمين هاي سر سبز ، بارور و شكوفا . خوشا
بي كراني ها ، بزرگي ها و بلنداي نگاهِ فرزانه گان و خوشا « انسان » و
زندگي زميني او .
آدميان چگونه مي توانند راجع به چيزي كه هرگز نديده ،
لمس نكرده و آن را نشناخته اند ، اين گونه با قطع و يقين سخن به گويند ؟
انگار قلويِ ايشان است و خود زادنش را گواه بوده اند . تنها احمقان و
ناآگاهان مي توانند - با چنان قطعيتي- سخن به گويند .
فيلسوفان و متكلمانِ ايراني ، هنگامي كه پرده هاي
آويخته را ديده اند ، در رسيدن و دريدنِ آن ها كوشش كرده اند و به هنگام -
نيز- برآشفته از غوغاي عوام و نادرستي ها ، روي پوشيده اند . خوشا آن كه
كلامي از ايشان شنيده باشد . اما چه بسياري از آن ها كه در همان گام هاي
نخست و ميانه ، كوري و ناتواني خويش را ، در زنگار كلماتِ فريبنده نهفته اند
و همواره ناداني خود را ، در هياهوي پيروان و دشنه هاي تعصب ، پنهان ساخته
اند . كوچكي هم ايشان بود كه انسان را ، به « رَحم » برانگيخت .
در شگفتم از آن كه : چگونه اهلِ سخن از خداي خويش
مي خواهند ، تا آبرويِ ايشان را حفظ كند ؟ و مردمان نيز ، براين دعا آمين
مي گويند . آيا لحظه اي نمي انديشند كه اين دعا ، بهترين گواه بر
دو شخصيتي بودن ايشان ، پليدي باطن و فريبنده گي ظاهر و درخواست شركتِ
خداوند در مكر و ظاهر آرايي و عدم افشاي زشتي هاي دروني و شخصيتي ايشان
است ؟
زيستن با دو شخصيت ـ يا چند تا ؟ـ تنها بايسته ي آدمك
هاي كوچك و زبون - يا مستأصل- است .
آدمك ها زشتي و پليدي را حيواني مي پندارند و نيكي
را روح خدا در كالبدِ آدمي مي نامند . اما من هيچ حيواني را نيافته
ام كه بتواند چيزي را ، در خويش بيآرايد و پنهان سازد و اين تنها آدميانند
كه از روح خدا كمك مي گيرند ، تا زشتي و عفونتِ خويش را پنهان
سازند .
حيوان با « غرايزِ » خويش مي زِيد ، اما آدمك ها از «
غرايزِ » خود شرم دارند و همواره آن ها را ، در لايه هايي از نيرنگ و ريا
مي آرايند . گويا از زيستنِ خويش شرمگين و پشيمانند...
زندگي با « غريزه » گناهي است نابخشودني بر « انسان »
و چنين آدمياني ، بايد كه برخويشتن به گريند ...
گيتي را زندان دانستن- يا زندان ساختن - بايسته ي مرگ
انديشانِ شب روي است كه از زندگي و
انسان انتقام مي طلبند . و چه خوش فرموده است :
اما اين كه او از ساخته هاي خويش انتقام مي گيرد ، گناهي به ضدِ « خوش
ذوقي » است .
(نيچه)
مي گويند :
" خداوند بهترينِ مكر كنندگان است " اما قادرِ مطلق را ، چه نيازي
به مكر است ؟ و مگر اراده يِ او را عينِ فعل نمي دانيد ؟ آن كه چون مي گويد
: بشو مي شود ، چگونه دام مي گسترد ؟ آيا هنگامِ آن نرسيده است كه واژه
ها را دوباره معنا كنيم ؟ ؟
ميراثِ گذشته گان ناداني و فريب است . دانايان را در
اين مرزبوم اندك و تنها - يا بر دار - توان ديد .
آن كه بي مستي،ادعاي خدا كند : مست است يا دروغ
گو ، يا كه از خدا هيچ نمي داند ...
ميوه ي "
جاودانه گي "و شناختِ هستي كه انسان را به
جرم خوردن از آن ، گناه كارِ ابدي دانسته و از بهشتِ خويش اخراج مي كنند ،
اكنون در برابر آدمي رخ نموده است ... و خوشا معرفت هاي ربوده شده از
خدايان . خوشا زندگي . خوشا انسان . فراخناي انديشه بر انسان مبارك
باد ...
هيچ حقيقت واحدي جز زندگي زميني انسان وجود ندارد .
منِ انديشه گر ، ضرورتِ فرداست
ستم تباه كننده ي هستي است .
چرا بودن ، در فردا بودن است .
هميشه زيباترين تجربه هاي امروز ، فردا را ساخته اند .
خويشتن را
تقدير فردا بشناسيد تا در امروز
زندگي كنيد .
زندگي كردن در امروز ، درك فرداست .
خود انديشي ، آفريننده گي است .
بخشنده گي ، غرور بودن است .
با خود زيستن ، آموختن بي نيازي و آفريدنِ خويش است
.
انكار و ترديد ، بزرگ ترين آفريننده گي هاست .
خانواده و زناشويي ، يادگار ادوار كودكي و نادانيِ آدميان
پيشين است ولي « عشق » پديده ي آگاهي و شناخت و حاصل دوست داشتن ، خواستن و
شاد بودنِ بالغان و فرهيخته گان است . عشق زندگي مي سازد و بي كراني ها را مي
طلبد ، اما خانواده و زناشويي حاصلي از نفرت ، تجاوز ، اجبار و عادت را در پي
خواهد داشت و كودكاني بيمار و ناتوان را ، به ميراث خواهد گذاشت . در عشق چيزي
از جنون است و در زناشويي معنايي از سكون .
واژه ها تا چه هنگام معناي خويش را بر نخواهند تافت ؟
و كلمات كي پرده خواهند افكند ؟
آن كه نمي تواند در تنهائي با خويش باشد ، محكوم به مرگ
است .
شناختن زيبايي ، اجبار هستي است .
ديشب جنازه ي اندرز را به گورستان مي بردم .
اشتران مي گريستند و گورهايِ منتظر فرياد مي كردند . هنـگامي كـه پوستين
كهنه ي پدران خويش را به خاك مي سپردم ، تنها هم ايشان را ازخانه
ساختن در هجوم سيل و توفان - بر گسل هاي آشكار- سرزنش مي كردم . فردايِ آن
شب ، برادران و خواهرانم با اكثريت قاطع ، به برج سازي در باغچه هاي خانه ي
پدري رأي دادند . اكنون استخوان هاي لهيده ام - از عفونت گنداب ها - تمامي
زندگي هاي نهاده را مي گريد .
تعريف هايِ جـزمـي و ايستـا از « آفرينش » همواره محكوم به
نزديك ترين و قطعي ترين مرگ ها هستند .
انساني كه مرزها را مي شكند ايستايي را بر نمي تابد
و توانِ كشف و شناخت زيبايي را دارد و چنين است كه همواره در حال شدن و
بودن و دريافتن و گذشتن ، هيچ جزم و يقين ابدي را بر نخواهد تافت .
هيچ گاه « آفريدن » به معناي شناختِ « آفرينش » نبوده
است . اما همواره كساني لذت آفريننده گي را مي چشند كه اصالت « زندگي » را
، دريافته باشند .
شناخت زندگي و انسان اجبار و
ضرورتِ زيستن در اكنون است .
كسي كه به بيداد تن مي دهد ، خود زندگي را انكار
كرده است .
شناختن هستي و انسان ، تنها روش ممكن براي زندگيِ
كاميابِ انساني ، اما هرگز الزامِ همگاني نيست .
همواره جعلي ترين و خطرناك ترين تعريف ها از «
آفرينش » و انسان ، جزمي ترينِ آن ها بوده اند و هستند .
كسي كه مي گويد : " اين و نه هيچ چيز ديگر " بزرگ
ترين مانع رشد بوده و نارواترين و فريب آميزترين نگاه ها را - تنها با هدف
حاكميت بر ديگران - ارائه خواهد كرد .
تا انسان و زندگي وجود دارد ، هيچ شناخت و تعريفي از
هستي نمي تواند « كلام آخر » باشد ـ و دقيقا به همين دليل ـ هيچ شناختي نمي
تواند و نبايد ادعاي جاودانگي داشته باشد . اين است كه هر گونه "جزم انديشي
"محكوم به ايستايي و بطلان بوده وآبشخوري جز فريب و سلطه و ناداني ندارد .
براي هميشه بودن ، شايسته تر و گريز ناپذيرتر از
تعريفي سازنده ، ويران گر ، خود انكار و خود آفرين و همواره در حالِ
دگرگوني وجود ندارد .
كساني كه بتوانند زندگي و انسان را براساس شناختي
خود باور و خود انكار تعريف كنند و لحظه هايِ در حال گرديدن و شدن را در آن
بشناسند ، همواره آفريننده ترين انسان ها هستند .
هرچه به اوج نزديكتر شويم ، حضيض را بهترخواهيم ديد
. اما برايِ بهتر ديدن بايستي همواره چشماني نافذ ، نگاهي شكافنده و شكوفا
داشت و قدرت خلق و انكار هر فضيلتي را آموخت و تجربه كرد .
آن چه خود را تنها روايتِ آفرينش و سخنِ آخر مي داند
و برايِ انسان ها « نيك و بد » را تعريف و تعيين مي كند ، نوع و ريشه اي از
نيرنگ را در خويش پرورده و هم - درآغاز- دانائي و خِرد را ، بر مسلخ «
غريزه » قربان خواهد كرد .
هيچ گاه و هرگز هيچ حقيقتِ منحصري وجود نداشته و
نمي تواند وجود داشته باشد ، زيرا همواره حقيقت ها هستند و زيبائي و
زيبايان ، كه پي در پي به انكارِ خويش و آفريدن و تعريفِ روايت هايِ تازه و
ديگرگون - از هستي - برمي خيزند .
كثرت و گوناگوني و دگرگوني ، شدن و بودن و آفريدن
، همواره بستر گريزناپذيرِ آفرينش و زندگي است .
زيبايي درآفرينندگي است كه معنا و تعريف مي شود و
خلاقيت همواره نياز هستي و استمرارِ زندگي بوده است ، پيش از آن كه هيچ
خدايي برآن فرمان راند .
بگوئيد نيستم ، تا باشيد .
هنگامي كه بتوانيم « تنها » زندگي كنيم « آفريدن »
را خواهيم آموخت .
بگذاريد كودكان سخن به گويند ، خواهيد ديد كه مامِ
طبيعت ـ اين زيبايِِ فريبنده و خشمگين ـ از شما مي گويد ...
اخلاق نابودي است كه بودن را مي آموزد . اما تا
نباشي چگونه مي تواني بودن را ـ حتا با قدرت بر انهدام زندگي ـ بيازمايي؟
چگونه ؟
تا از همه چيز در نگذريم ، هيچ به كف نخواهيم آورد .
اما چون از خويش تن گذشتيم ، در لحظه خواهيم زاد .
ستم گري تنها آن نيست كه ديگران را قرباني كنيم .
بيداد آن است كه انسان « خويش » را رها كند و به ناروائي تن بسپارد .
برايِ دادگري ، هميشه بايد از بيداد گذشت .
بي شناختِ هستي و انسان ، چگونه مي توان آن را
تعريف و نقد كرد ؟؟ اما شناخت زندگي همواره الزام و ضرورت همگاني نبوده و
نخواهد بود .
بسياري از فيلسوفان و فرهيخته گان ، ياوه هاي بسيار
گفته اند ، اما همواره براي درگذشتن از ياوه هاي بسيار ، در آغاز بايد
روايات و تجربه هاي گوناگون را شناخت ، تا قادر به نقد و داوري آن ها گرديد
... بنابر اين گردونه يِ دريافت هايي كه هر روز خود را انكار مي كنند و
همواره درحال دگرگوني و حركت و تازه گي هستند ، گريزناپذيرترين پديده ي
حيات انساني ـ و نه غريزي ـ است ...
امروزه هنگامي كه انديشه ها و افسانه هايِ اهلِ باور را مي خوانم و در آن تامل مي كنم ، در شگفت مي شوم كه چگونه روزي همين افسانه هايِ گاه يا بيشتر زشت و مصنوعي و تقلبي و كپي برابرِ اصل را ، مي خوانديم و به آن دل مي داديم و آن قصه ها را باور مي كرديم ؟ چگونه است كه بزرگان ما نيز چيزي از حقيقتِ خويش و جهان را درك نكرده بودند ؟
چه عمقِ جهل و ناد اني و بيماري بايد جامعه اي را فرا گرفته باشد كه قرن ها و نسل ها مردماني با ادعاي ِ فرهيخته گي ، خود و جامعه و جهان را توجيه كنند و گول به زنند و گول بخورند ؟ آخر چگونه ممكن است ، هزاران سال بگذرد و دانشمندان و فيلسوفانِ قوم و ملتي نتوانند " حقيقت " را دريابند ؟ يا اگر تك آدم هايي چيزي را دريافته اند ، نتوانند – يا اجازه نداشته باشند - آن را برايِ ديگراني كه تحتِ حاكميتِ فكري و فرهنگيِ ايشان قرار دارند ، بيان كنند و توضيح دهند ؟
همواره بر پهن دشتي كه از آنِ گوناگوني ها و بزرگي
هاست ، درود مي فرستم .
هنگامي كه در كودكي از روستايِ پدرانم - به بهايِ
بي خانماني و رنجي دراز - مي گريختم ، هرگز گمان نمي بردم كه كوچكيِ دامنه
يِ زندگي و نگاه ، چگونه فضيلت هايِ انساني را ، در خويش دفن مي سازد و خود
به جعل فضيلتِ توجيه گري هم چون « قناعت » بر مي خيزد .
چگونه است كه شادكاميِ امروز را انكار و دريغ مي
كنيم ، اما هم آن را وعده به فرد ا مي دهيم ؟
انسان تنهاست و « تنها » خواهد ماند ، مگر آن كه
عشق را بشناسد و خويش تن را بيابد .
نگاهي كه اكثريت را محكوم و عوام و پيرو مي خواهد ،
هرگز نمي تواند آزادي و آگاهي را برتابد و همواره با نيرنگ و دروغ آميخته
خواهد ماند .
آيا انسان را هم زادي است ؟ پس چگونه تنهايي و
ناتواني خويش را ، خداوندي بر مي آورد « يگانه » چون خويش و تهي از ناتواني
و همانندي و مرگ ؟
هنگامي كه بزرگ ترين « بت » ها مي شكنند ، چه زود به
كوچكي و پوچيِ تمامي پديده ها و ساختارهايِ فرودست پي مي بريم ، گويا هرگز
هيچ بت و برگزيده اي و هيچ بند و كراني ، وجود نداشته است .
