چشم اندازی ، به درنگِ خدايان

حشرات الارض ، مگسانِ زمين
روباهان وکفتاران
بوزينه گانِ تقليدی
اکنون هزار سال است ، اگر نه هفتاد قرن
که گاوان و گوسپندان را ، چوپان به کشتار می برد
و کومه هایِ گلين ، دشت را آلوده اند
*
صدا در صدا پيچيده است
وزوزهایِ مداومِ زنبوران
که ناگاه کفتاران و شغالان به زوزه می نشينند
آنک ، مائيم سايه هایِ شب
قاصدانِ مرگ و لاشه
کابوس و هراس
واينک طويله هایِ بی آخور
فريادها و جيغ هایِ نامفهوم
که زمين را به جنجال آلوده است
و عرصه را بر بلبلان و قناريان ، تنگ می کند
آنک طنينِ عربده
بر تاريکیِ دشت هایِ شقايق
پَرهيبِ باج گيرانِ تنهائی
ميراث خوارانِ لاشه
که زندگی را بر انسان می آشوبند
زيبائی را انکار می کنند
و به سنگ بارانِ " عشق " صف می آرايند
چشم اندازی ، به درنگِ خدايان
*
اکنون ديوان به عربده برخاسته اند
بوزينه گان ، جيغ درجيغ گره می زنند
گاوان به انتظارِ نواله ای ماغ می کِشند
کرم ها در عفونت هایِ جوشان می گدازند
و الاغان خنده و جفتک را ، بر خاک می غلتند
اکنون مرگ فضيلتی است
به پاس داشتِ زندگی
باشد که کودی ، به تناوریِ نهالی
برگی ، بوته ای ، نسترن و شب بوئی
باشد که شکوفه ای ، فردائی
*
شعری از دفترِ : " شرحِ دقيقِ فاجعه " – 1384 .

تأملی در انتخاباتِ نهم
آقايان ، خيلی شادی نکنيد ، براي شادي كردن زمان بسيار و روزهایِ دشوار در پيش است .
آيا هنگامِ آن نرسيده است که جريان ها و فعالانِ سياسی ، چشم بر واقعيت هایِ تلخ و شيرينِ جامعه بگشايند ؟
زبانِ حال و بعضی احوال : " ما شکستی کامل و مطلق خورديم " از سخنرانیِ چرچيل خطاب به مجلسِ عوامِ انگليس در پیِ کفرانسِ مونيخ (1938م )

در اين که انتخاباتِ نهم با تمامیِ انتخاب هایِ گذشته متفاوت بود ، من نيز با بسياری از شما هم عقيده ام . اما شما هم به پذيريد که اين انتخاب مانندِ انتخاباتِ 1380 آقایِ خاتمی ، انتخاباتِ شوراهایِ شهر و روستا و مجلسِ هفتم ، قابلِ تأمل و بازگو کننده یِ حقايق و واقعيت هایِ تلخ و شيرينی است ، که جا دارد تمامیِ چشم هایِ باز و ذهن هایِ هوشيار و تمامیِ جناح ها و جريان هایِ سياسی ، در چگونگی و درکِ پيامِ آن بکوشند و از آن عبرت گيرند .
انتخاباتِ نهمِ " رياست جمهوری " بدلايلِ خاص برجسته و متفاوت بود . يا بگوئيم خواسته و ناخواسته ويژه گی هايی متفاوت با گذشته يافت و بسياری از جريان هایِ مسلط سياسی کوشيدند اين انتخابات را برجسته نموده و حساسيت و تعيين کننده گیِ خاصی به آن ببخشند . اما اتفاقا و دقيقا به دليلِ همين حساسيتی که اين انتخاب به خود گرفت ، جایِ تاملِ بيشتر دارد و نيازمندِ توجه و بصيرتی افزون است .
1- دورِ اولِ " انتخاباتِ نهم " تعدادِ شرکت کننده اهميتِ ويژه يافت و به همين دليل هم هردو اهرمِ تعيين کننده یِ " ثروت " و " قدرت " تمامیِ ابزار و پتانسيل موجودِ خويش را به صحنه آوردند و از هر آن چه که می توانست رأيی را جلب کند ، حتا بدونِ توجه به مشروعيت يا عدمِ مشروعيت آن ، بهره گرفتند و پتانسيل هایِ تاريخیِ گوناگون را در اجرایِ پيروزمندانه یِ آن به مصرف رساندند . بودجه ها و ارقامِ کلانِ نجومی و بی حساب و کتاب هزينه شد و بسياری از شعارها و اصولِ " انقلاب " و " جمهوریِ اسلامی " موردِ تعرض و حتا نفی و انکار قرار گرفت ، تا بيشترين شمارِ شرکت کننده را ، تأمين نمايد . و نمود ...
2- اما بي درنگ پس از برگزاریِ دورِ نخست و راه يافتنِ دو کانديدا به نمايندگي از اهرم هایِ " ثروت " و " قدرت " به دورِ دوم ، اين نگراني پيش آمد كه ممكن است ترکيبِ کانديداها و نمايندگیِ آشکارِ هريک از سویِ يکی از دو اهرمِ ياد شده ، هم چنين شکستِ مطلقِ اصلاح طلبان ، شمارِ شركت كننده را در دورِ دوم ، به حداقلي ناچيز پائين آورد . اين موضوع با توجه به برجسته گی و حساسيتی که " انتخاباتِ نهم " پيدا کرده بود و مديرانِ کشور پی در پی بر اين تک مضراب تاکيد ورزيده و اين انتخاب را برخلافِ انتخاباتِ گذشته حيثيتی کرده بودند ، نقضِ غرض و پذيرفتنِ شکست – به ويژه در برابرِ ناظرانِ خارجی - بود . لذا از تمامیِ ابزارِ موجود و پتانسيل هایِ پراکنده و سازمان يافته ، اعمِ از مذهبی و ملی و سياسی و اقتصادی بهره گرفته شد ، تا " انتخاباتِ نهم " هرچه با شکوه تر و با بيشترين شمارِ شرکت کننده برگذار شود . اما در اجرا ، به دليلِ فاصله یِ کمی که بينِ دو دور وجود داشت و حساسيتی که انتخابات از پيش يافته بود ، چنان از پتانسيل هایِ موجود بی دريغانه و حتا بی حساب و نابجا بهره برداری شد که می توان گفت : تمامیِ نيرویِ انقلاب و مذهب و مليت و عمق و وسعتِ حيثيت هایِ ذخيره شده ، در اين راه به مصرف رسيد و بسياری از چهره هایِ نامدارِ عالمِ سياست و فرهنگ و به اصطلاح روشن فکرانِ ملی و مذهبی ، تمامیِ باورها و شعارهایِ گذشته یِ خويش را انکار نمودند و ترسِ موهوم از تسلطِ " فاشيسم " را دامن زدند ، تا بتوانند منافعِ اربابِ ثروت و غارت را در شعارِ " ادامه یِ اصلاحات " و " گام به گام تا دموکراسی " به پوشانند و نماينده گانِ لژهایِ پيچ در پيچ ماسونی و مافيائی را به قدرت بردارند .
وچنين بود که روشن فکران و فعالانِ ملی و مذهبی و اصلاحات چيانیِ که نمی توانستند قدرتِ هشت ساله را به رايگان از کف نهند ، همگی و بدونِ هيچ استثنائی افشا شدند و تمامیِ قدرت و موقعيتِ خويش را دراين راه نهادند و از کف دادند .
3- اما آن چه مهم تر از افشایِ روشن فکران و اصلاحات چيان بود و در اين انتخابات اتفاق افتاد : زيرِ سوأل بردن و حتا انکارِ کليدی ترين اصلِ " انقلاب و جمهوریِ اسلامی " يعنی ويژه گیِ " اسلام " و تقدم و تسلطِ اصول و مبانیِ اسلامی و شيعی ، بر تمامیِ شوونِ جامعه و ذهن و شخصيتِ انسانِ ايرانی بود .
کسانی که از نسلِ دومِ انقلابِ 57 باقی مانده اند به خوبی به ياد دارند که پس از رفراندومِ 12 فروردينِ 58 که با رأیِِ 9/8 9 % به جمهوریِ اسلامی " آری " گفته شد ، رهبرانِ روحانی و مذهبی قوم پی در پی اصرار داشتند ، تا ثابت کنند که " انقلابِ 57 " برایِ سيب زمينی و پياز نبوده ، بلکه به انگيزه یِ " اسلام " صورت گرفته است . به همين دليل هم در تمامِ سال هایِ گذشته ، اصول و مبانیِ اسلامی و شيعی به عنوانِ بنيادی ترين اصل و ويژه گیِ غالب ، بر تمامیِ شوونِ جامعه و فرد حاکم گرديد . اما در" انتخاباتِ نهم " اين اصل و ويژه گی ، توسطِ متوليانش ، موردِ انکار و ترديد قرار گرفت . چنان که حتا انکارِ شعارها و اصولِ اوليه و غالبِ " انقلاب و نظامِ اسلامی " به صورتِ نوعی فضيلت و موثرترين حربه یِ تبليغاتِ انتخاباتی درآمد .
وقتی که فلان کانديدا وعده یِ ماهی پنجاه هزار تومان را به عنوانِ اصلی ترين شعار و جاذبه یِ تبليغاتی ، مطرح می کند و اکثريتِ مردم نيز چنان نسبت به اين وعده یِ نقد و خشکه ، واکنش نشان داده و تحريک و جذب می شوند که کانديدایِ حريف را وا می دارد ، تا با طرحِ " بيمه ی رايگان برایِ تمامیِ ايرانيان " هشتاد تا صد و هشتاد هزار تومان در ماه را – آن هم از همين امسال و از محلِ بودجه یِ نفت – وعده دهد و پی در پی وعده ها را چرب تر و چرب تر کند و اين شعار به عنوانِ اصلی تازه ، می تواند جمعيت ها و افرادی را به خود جذب کند ، چه چيزی را جز اين بازگو خواهد کرد که : خير عزيزم ، مردم برایِ زندگیِ بهتر انقلاب کرده اند و اکنون حداقلِ معيشت و حتا رفاهِ اجتماعی را بر هر چيزی برتری می دهند . يا دستِ کم تضمينِ زندگیِ بهتر و تأمينِ بی چون و چرایِ حداقلِ معيشت – امروزه و اکنون – اولويتِ نخستينِ اکثريتِ قاطعِ ايرانيان گرديده است . به همين دليل هم تمامیِ کانديداها – جز يک تن – اگر نه به آن صورتِ افتضاحِ خشکه حساب کردن و نه حتا بيمه یِ رايگان و همگانی ، در شعارِ " دولتِ رفاه " و عناوينِ مشابه ، از اين اصلِ کلی و اساسی ، به عنوانِ موثرترين حربه یِ تبليغاتی بهره گرفتند و خويشتن را به دفاع از آن آراستند . و اين چيزی نبود جز انکارِ نخستين و اصلی ترين اصل و ويژه گیِ " انقلاب و نظامِ اسلامی " يعنی اولويت وتسلطِ عقايد و باورهایِ اسلامی و مذهبی بر اقتصاد و فرهنگ وسیاست و جامعه . در حالی که شعار و جاذبه یِ اکنونی، تقدمِ اقتصاد بر باورها و اصول بود ...
نکته یِ جالب اين که کسانی به دفاع از شعارِ " تقدمِ اقتصاد بر اصول " برخاسته بودند که خود از رهبرانِ قوم و قبيله و از متوليان و ارکانِ اصلیِ انقلاب و نظام بودند . و ديديم که ترديد و انکارِ اصول توسطِ همين ارکان ، به صورت ويژه گیِ " انتخاباتِ نهم " درآمده و خود را کاملا آشکار به نمايش گذاشت ....
4- و باز در رابطه با همين " انکارِ اصول " موضوعِ " حجاب " را به ويژه ما نسلِ دومی ها از سال هایِ 58 و 59 خوب به ياد داريم و همگان نيز در سال هایِ گذشته شاهد بوده اند که چگونه پوششِ زنان و مسأله یِ روابطِ جنسیِ زن و مرد ، به صورتِ يکی از دغدغه هایِ مداوم و اصلی مسولين و مديرانِ کشور در آمده است ... اما در " انتخاباتِ نهم " ديديم که چگونه همان اکثريتِ کانديداها از " لمپنيزم " به عنوانِ حربه یِ بسيار موثرِ تبليغاتی بهره گرفتند و کار به جايی رسيد که نامِ يکی از مطرح ترين شخصيت هایِ " انقلاب و نظامِ اسلامی " بر رویِ باسنِ زيبا رويانِ آلامد حک شد و خود نمائی کرد . و آشکار ترين نمودِ جامعه یِ اسلامی – يعنی حجاب - توسطِ بانيان و متوليانِ امام زاده ، موردِ آشکارترين رد و انکارها قرار گرفت ...
5- و باز در همين رابطه ، همگان به ياد داريم که " شعارِ مرگ بر امريکا " و تعريفِ اين کشور به عنوانِ اصلی ترين دشمنِ انقلاب و نظامِ اسلامی ، از 13 آبانِ 58 تا کنون ، همواره توسطِ بالاترين مقام هایِ رهبری کننده یِ کشور و مديران و مسولينِ رده هایِ گوناگونِ حاکميت ، موردِ اثبات و اصرار وتاکيد بوده است ، در حالی که ديديم جز يکی دو تن از اصول گرايان ، تمامیِ کانديداها مخالفت و رد و انکارِ خويش را ، نسبت به اين شعارِ اصلیِ انقلابِ اسلامی ، به گونه هایِ مختلف اظهار داشتند و رابطه با امريکا را ، به عنوانِ شعار و حربه یِ موثرِ تبليغاتی مطرح کردند . چنان که اين موضوع به صورتِ يکی از ويژه گی هایِ منحصر به فردِ " انتخاباتِ نهم " در آمد و کاملا آشکار خود نمائی کرد .
6- بگذرم و خلاصه کنم که : برنده گانِ " انتخاباتِ نهم " نيز بايد از جريانِ اين انتخابات ، بسيار درس ها و عبرت ها فرا گيرند و آن يافته ها را در سياست هایِ آينده یِ خويش لحاظ کنند . زيرا که اين انتخابات بيشترين و گويا ترين پيام ها و هشدارها را - نسبت به انتخاباتِ گذشته - در خود داشت و بازگو کرد . چنان که از ديدگاهِ هر ناظرِ بی طرفی می توان گفت : اين انتخابات به بهایِ گزاف وگرانی به دستِ برنده گانِ خويش رسيده است .
همين که در" نازی آباد " راست يا دروغ و ساختگی يا حقيقی اتفاق افتاد ، به هر حال " واقعيتی " را به همراه داشت که جا دارد بسياری از اشخاص و شخصيت ها و جريان ها ، نسبت به تلخی و هشداردهنده گیِِ آن هشيار باشند و اميد که آن پيام ها و علائم را درک کرده باشند و به آن بينديشند . همين که چنان شخصيتی ، تن به چنين کاری می دهد ، کافی است تا زنگِ خطر و بيدار باش را ، برایِ بسياری از رهبرانِ قوم و قبيله به صدا در آورد ....
7- و اما در رابطه با شکستِ مفتضحانه یِ اصلاحات چيان نيز ، بايد گفت : بدانيد و آگاه باشيد که روی گرداندن و ارتدادِ مديران و رهبران ، از باورها و شعارها و وعده هايشان و پشت کردن به خواستِ عمومی ، کار را امروز به اين جا رسانده است که برایِ به دست آوردنِ رأیِ همين مردم ، ناچار شديد تن به چيزهائی بدهيد که شايد خوابش را هم نمی ديديد .
اگر به اصطلاح متوليانِِ جنبشِ اصلاحات ، از شعارها و وعده هایِ خويش عدول نمی کردند و در هشت سالِ گذشته ، اندکی نسبت به خواستِ عمومی و وعده هایِ داده شده و حرف هایِ خوب خوبِ انتخاباتی و ژست ها و ميثاق هایِ گوناگونی که – گفته و ناگفته - با مردم می بستند و بستند ، وفادار مانده بودند ، هرگز به شکست هایِ اين چنينی و اين افتضاحِِ اخير دچار نمی شدند . و آری که ارتداد نسبت به خواستِ عمومی ، اين پی آمدها را هم دارد و بايد که مردم به شما پشت کنند ، چنان که کردند .
آقايان ، گناه را به گردنِ اين و آن نيندازيد و اين جريان و آن جريان را عاملِ شکستِ خويش ندانيد ، بلکه بينديشيد و اقرار کنيد که وقتی قدم به قدم از وعده های داده شده و مواضعِ ديروزیِ خويش کوتاه می آئيد ، بايد انتظار داشته باشيد که مردم هم از شما روی برگردانند و ديگر هيچ يک از وعده ها و شعارهاتان نتواند آن ها را بفريبد ، يا جذب کند . کسي يا جريانی مقصر نيست . به دنبالِ گناه کار نباشيد و عللِ ناکامی تان را ، در عمل کردِ هشت ساله تان جست و جو کنيد . وقتی که يادتان می رود ، ديروز چه گفته ايد و چگونه در تختِ جمشيد " ژستِ تبليغاتی " گرفته ايد ، بايد انتظار داشته باشيد که مردم نيز از شما يادشان به رود و ديگر حتا وعده یِ حقوقِ ماهيانه یِ نقدی تان را هم باور نکنند ...
شده ايد همان " چوپانِ دروغ گو " که اهالیِ روستا ، ديگر حتا راستش را هم باور نکردند .
شما گمان می کنيد مردم يادشان می رود ؟ خير ، چنين نيست . " خِردِ جمعی " کارِ خودش را می کند و کرده است ... وقتی که مردم را بازی می دهيد و با وعده هایِ توخالی می فريبيد ، بايد بدانيد که در نهايت شما بازنده خواهيد بود ، چنان که بوديد و خواهيد بود ...
8 – موضوعِ ديگری که لازم است چشم هایِ بيدار و ذهن هایِ هشيار ، آن را موردِ تأمل قرار دهند ، بهایِ گزافی است که امروزه " حاکميت " برایِ حفظِ موجوديتِ خويش می پردازد . بهائی که نه تنها در تاريخِ ايران و صد ساله یِ معاصر بی سابقه است ، که حتا در 27 ساله یِ گذشته و به ويژه هشت سالِ اخير هم کاملا بی نظير می باشد .
همين که در جهانِ امروز ديگر نمی توان هم چون گذشته ها ، حاکميت هایِ مفت به دست آمده را ، با همان مفتی ها و به همان شيوه هایِ سنتی ، حفظ کرد و پی در پی حکومت ها ناچار می گردند در برابرِ مردم و جوامعِ به خِرد رسيده ، يا بی تاب و مشتاقِ آگاهی و آزادی ، کنار به کِشند و عقب بنشينند ، چيزِ کمی نيست و رايگان به دست نيامده است .
دقت و تأمل در روندِ پس نشستنِ حاکميت ها در برابرِ خواستِ آگاهانه یِ مردم ، در جهان و ايران و به ويژه در سده یِ معاصر و 27 سال و سپس هشت سالِ گذشته و سرانجام در جريانِ انتخاباتِ نهمين دوره یِ رياست جمهوریِ اسلامیِ ايران ، برایِ درکِ موضوع کافی است .
تنها پيروزی و بّردِ انتخابات را نگاه نکنيد ، به نيمه یِ خالیِ ليوان هم بينديشيد و به بهایِ گزافی که برایِ اين پيروزی پرداخت شده است .... اين کار مصرف کردن از پتانسيل هایِ ذخيره شده ای است که در طولِ صدها و بلکه هزاران سال و با فداشدنِ جان ها و سرمايه هایِ بسيار فراهم آمده و خون و رنج و کارِ گزيده ترين نسل هایِ کشور را ، به مصرف رسانده است . اين موضوع را کوچک نگيريد ...
در جريانِ دور اولِ انتخاباتِ نهم ، تمامیِ کانديداها – جز يک يا حداکثر دو تن كه مي خواستند نماينده ي ايدؤلوژي خاص خويش باشند – همگی و بدونِ استثنا تمامیِ اصول و نهاده هایِ 27 ساله یِ خويش را انکار کردند و برایِ به دست آوردنِ رأیِ همين مردم ، خود را به ضدِ خويش شبيه ساختند و آراستند . شما نامِ اين را پيروزی و پيشرفت و فتحِ سنگر می گذاريد ؟ متأسفم ...
شما با در اختيار داشتنِ صد در صدِ توانِ اقتصادی و با مصرف کردنِ تمامیِ پتانسيلِ مذهبی و روحانی و ملی و فرهنگی و با برخورداری از هشت شبکه یِ بی رقيبِ تلويزيونی و ده ها و صدها شبکه یِ راديوئی و روزنامه و مجله و سايت و وبلاگ و با تکيه بر فقدانِ مطلقِ تريبون هایِ منتقد و حذف و تعطيلِ تمامیِ افراد و انديشه هایِ متفاوت – تا چه رسد به دگر انديش و مخالف – و با ده ها و صدها فيلم و سناريویِ سينمائی و تلويزيونی و با بهره گرفتن از ثروت ها و سرمايه هایِ نجومی و بی حساب و کتاب و هزاران وعده و وعيدِ توخالی و ديگر شيوه هایِ سنتی و مدرن و حتا با به خيابان آوردنِ " لمپنيزم " و تبليغِ کانديدایِ روحانی بر رویِ باسنِ برجسته یِ دخترانِ خوب خورده و خوب چريده و مصرف کردنِ حيثيت هایِ ذخيره شده یِ به اصطلاح روشن فکران و فرهنگيان و هنرمندان و هر شخصيتی که گمانِ ذره ای نفوذِ کلام در او می رفت و حتا با امنيتی کردنِ شرايطِ سياسی و اجتماعیِ کشور و " کودتا و ضدِ کودتایِ انتخاباتی " و خلاصه با تمامیِ نيرو و توانِ موجودِ فرهنگی و مذهبی و تاريخی و با توسل به تهديد و تطميع و ايجادِ ترس و نگرانیِ بيهوده و هرآن شيوه و ابزارِ قابلِ تصورِ ديگر ، انتخاباتی را برگذار کرديد که اگر لحظه ای با خود بينديشيد و هزينه ای را که پرداخته ايد ، موردِ تأمل و ارزيابی قرار دهيد ، آثارِ باخت را به آشکار خواهيد ديد و از آن درس هایِ ماندگار خواهيد گرفت . به راستی آيا گمان نمی کنيد که باخته ايد ؟ نامِ اين پيروزی است ؟ عقب نشينی ها و هزينه ها و هشدارها را نمی بينيد ؟ متأسفم ...
خودتان را که نمی توانيد گول بزنيد ... نيمه یِ خالیِ ليوان را ناديده انگاشته ايد ... بهتر نيست با تأمل در انتخاباتی که برگذار شد ، به امروز و اکنونِ پس از انتخاباتِ نهم و مسائل و شرايطِ دشوارِ کشور ، به ويژه در تعامل و ارتباط با منطقه و جهان و نخستين و ضروری ترين اولويت هایِ داخلی و خارجی بازگرديد و اندکی به پيام ها و هشدارها بينديشيد ؟
9- از رئيس جمهور و وزارتِ خارجه و کشور تا تمامیِ زعمایِ قوم و قبيله ، همه و همه گفتند و تاکيد کردند که از امروز هر کانديدائی که " مستاجرِ کاخِ سعد آباد " باشد ، با هر نگاه و موضعی که دارد ، رئيس جمهورِ تمامیِ هفتاد ميليون ايرانی است . و بنا براين بايد پاسخ گویِ انبوهِ مطالباتِ مردمی و مسائلی هم چون بيکاری و فقرِ شديدِ جامعه و عدمِ حضورِ " طبقه یِ متوسط " و فاصله هایِ بسيار زيادِ طبقاتی و ديگر مسائلِ داخلی و خارجي باشد .
آشكار است كه امروزه و اکنون ، نخستين مسائلِ کشور ، تنها مسائل و دشواری هایِ داخلی نيستند ، بلکه در اولين گام ها ، مسائلِ حادِ سياستِ خارجی خودنمائی می کنند و ضرورت و اولويتِ خويش را – حتا بر مسائلِ اقتصادی – تحميل خواهند کرد ... حتا اگر فرض کنيم پنجاه درصد مسائلِ داخلی و پنجاه درصد مسائلِ خارجی و جهانی است ، بازهم هيچ يک از اين دو ضرورت و اولويتِ خويش را از دست نخواهد داد و بگذريم از آن که در نهايت مسايلِ سياستِ خارجی صد درصد اولويت هایِ نخستين و اکنونی را به خود اختصاص خواهد داد ...
10- و سرانجام و پايانِ سخن اين که : هشت سالِ پيش جامعه یِ منفعلِ ايران ، با پيش تازیِ نسلِ جوانِ انبوهی که به دليلِ فقدانِ کاپوت و آموزش ، باد کرده بود ، به ناگاه تحريک شد و دسته گلی به آب داد که ناچار شد 8 سال گرانی و بيکاری و رنج و فقر و بيداد را در پی آمدِ آن تحمل کند و به شخصيت هایِ ناتوان و نالايق و نخبه گانِ دوپينگی و آدمک هایِ ضعيفی که به زورِ قدرت و ثروت باد کرده بودند تن داد ، تا مگر بتواند اولويتی را که در خردادِ 76 به " سياست " داده است ، پس به گيرد و آن اولويت را به " اقتصاد " و زندگیِ بهتر اختصاص دهد ...
" انتخاباتِ نهم " کوششی در جهتِ اين اولويت ها بود ...
اما ، گرچه جامعه کوشيد تا به شکلی بيمار گونه ، اولويتِ " سياست " را به " اقتصاد " تبديل کند ، ولی انگار قدرت ها و دست هایِ پيدا و پنهان نخواستند و نگذاشتند اين تغييرِ اولويت تحقق پيدا کند و شرايط را به گونه ای ساختند و پرداختند که هم چنان " سياست " در اولويتِ خويش باقی به ماند و ...
و نتيجه اين شد که اکنون " اقتصاد " و زندگیِ بهتر و حداقلِ معيشت و تأمينِ عدالت و رفعِ تبعيض هایِ ناروا و حذفِ فاصله هایِ شديدِ طبقاتی ، به عنوانِ اولويتِ نخستينِ داخلی و بزرگ ترين مطالبه یِ اکثريتِ مردم ، و " سياست " به عنوانِ اولويتِ نخستينِ خارجی و بزرگ ترين مطالبه یِ اقليت و نخبه گان و روشن فکران و رهبران و مديرانِ کشور ، هم چنان به قوت و اعتبارِ خويش باقی بماند . يعنی آمده ايم اولويتِ " سياست " را به " اقتصاد " تبديل کنيم ، هر دو عنوان اولويت يافته اند و از سویِ " خاص " و " عام " و اکثريت و اقليت ، موردِ مطالبه یِ جدی قرار گرفته اند ...
و چنين است که به برنده گانِ " انتخاباتِ نهم " می گويم شادی نکنيد . برایِ شادی کردن زمان بسيار و روزهایِ دشوار در پيش است ...

و السلام .

در بامدادِ نوروز

کودکانی سالمند و نوجوانانی نابالغ
آدمکانی فرسوده و بيمار و توان نهاده
در ستيز با دانائی
بازی گرانی خود بازی خورده
بوزينه گانِ تقليدی
" بيمارانِ پا در گور " (1)
که با " ليسکی " ايشان را می فريبند
و چون سفيهان و ديوانه گانِ مهجور
نياز به " قيمومت " و " ولايت " را
خويشتن گواهی می دهند
جمعی گيج و خواب زده و مبهوت
گناه آلود و فرسوده و تباه
که نسلی ناتوان تر از خويش را پرورده است
" گول خور گول زن و مرده پرست " (2)
" خود فروشی به يکی قرصکِ نان "
" خويشتن آزاری ، به يکی وعده یِ کشک " (3)
" که نه خود آگه و نه از دِگری می شنود " (4)
*
اکنون هنگامه یِ ذهن هایِ بيدار و چشمانِ مراقب است
بامدادِ ميعاد و ظهورِ موعود
" بت پرستان به شتابيد
که بت می آيد
بهرِ من نازِ زمين " (5" )
*
اکنون زيباترين نمايشِ هستی
آشکارِ بودن
شعورِ فرزانه گی
و درخشانِ سپيده
در کارِ برآمدن است
اکنون آب در لانه هایِ زير زمينیِ مورچه گان و شب کورانِ روز ترس ، بيداد می کند .
شغالان و کفتاران به زوزه برخاسته اند
و کرکسان بر لاشه هایِ لهيده ، بال می گشايند
خوکان عفونت هایِ جوشانِ زباله را می نوشند
و " اشتران به نصيحت " سر بر می آورند
روباهان به نيرنگ ، خويشتن می آرايند
و اما ، تيغِ سوزانِ آفتاب
قناريان و بلبلان را به ترانه بر می انگيزد
و خورشيدِ " شعور " در کارِ برآمدن است
اهريمنِ نادانی و تباهی ، تاريکنایِ شب را می جويد
و نيکی و زيبائی ، در لبخندِ نرگس و شب بو و مريم و ياس
پرستوهایِ مهاجر را
به گشودنِ آزادِ بال فرا می خواند
و آری
اکنون " انسان " است که بر می خيزد
نوروز می آيد
نوروز آمده است
*
-----------------
(1و2و3و4و5) ابيات و مصرع ها خودی است .

شعری از دفترِ " شرحِ دقیقِ فاجعه " / 1384
*

کودکانِ سال مند و جامعه یِ نابالغ
ديگر حّجت بر همه تمام است . آن چه در جريانِ انتخاباتِ اخيرِ رياست جمهوری گذشت و ديديم ، موضوعی را که برایِ بسياری آشکار بود آشکارتر ساخت . هزاران سايت و وبلاگ با خودشان و بينِ خودشان سخن می گويند . فاصله یِ روشنفکر و جامعه - نسبت به گذشته - زيادتر شده است که کمتر نشده است و هنوز همان تقسيمِ " خاص " و " عام " با همان درصدهایِ سنتی ، معتبر است و انگار تا نسل عوض نشود و عمومِ مردم به آگاهی هایِ انسانی دست پيدا نکنند ، هيچ چيزی عوض نخواهد شد و هيچ اتفاقی نخواهد افتاد .
از سويِ ديگر هم آشکار است که اين نسل را همان طور که خواستند تربيت کردند و دوباره به هدر دادند و جمعيتِ مليونیِ " منفعل " و مستعدِ هر گونه هدايت و تبليغی را ، برایِ امروز و امروزها ساختند و بار آوردند .
روزی که انقلابِ فرهنگی صورت گرفت و مدارس و مراکز فرهنگی و دانشگاهی به توليد فله ایِ فارغ التحصيل برخاست و دبستان و دبيرستان و دانشگاهمان از دانش و آگاهی تهی شد و تنها همان شکل و ظاهرش باقی ماند و دانشکده یِ پزشکی مان " پزشک هایِ آسپرينی " بار آورد و مؤسساتِ آموزشِ عالی مان از محتوا تهی شد ، بايد فکرِ امروز را می کرديم . وقتی که همين ما پدران و مادران رفتيم و همان ضدِ دانش ها را تدريس کرديم و مغزِ بچه هامان را با هزاران ياوه انباشتيم ، بايد فکرِ امروز را می کرديم . وقتی که بچه ها را با وعده یِ ليسکی می فريبند و پدر مادرها هم سر در آخورِ حقارت هايِ خويش دارند و هنوز گرفتارِ ترس ها و نگرانی ها و سازش کاری هایِ خويش هستند و در صف هایِ وام و نوبتِ سمند و سپهر وقت می گذرانند ، يا دارند از مخابرات به چندين برابرِ قيمتِ جهانی " مبال " تحويل می گيرند ، بايد کانديدایِ رياست جمهوری مان هم ، همان شير فروشی باشد که زيپش را نتوانسته بود ببندد ، يا آن فّکل کرواتی که روزنامه یِ تهران تايمز تویِ جيبِ کتش گذاشته بود و چپه تراش و شيک ، قيافه یِ به اصطلاح " طاغوتی " ساخته بود ، يا کودکانی که چون پشتِ کنکور مانده بودند و آمده بودند برایِ رياست جمهوری ثبتِ نام کنند و يا و يا ... ؟ ؟
اين ها را برایِ تماشاست که می آورند و به نمايش می گذارند ؟ يا عبرت ؟ يا اين که " مستوره " یِ جنسِ موجود در طويله را به نمايش می گذارند ؟ ؟ نشنيده ايد که از قديم و نديم گفته اند : " خوش بخت آن که کره خر آمد ، الاغ رفت " و مگر چنين نگاهی جز کودکانی جوان و ميان سال و سال خورد را ، می پرورد و به گور می فرستد ؟ و مگر همين ضرب المثل ها برایِ پی بردن به عمقِ فاجعه یِ ايران و جامعه یِ ايرانی کافی نيست ؟ به راستی در " امثال و حِکمِ " اين مردم دقت کرده ايد ؟ باورها و معيارها و حکمت هایِ جامعه یِ ايرانی از جنسِ جهل نيست ، چيست ؟
وقتی که می بينم از صد هزار وبلاگِ فارسی ، تنها و تنها انگشت شمار کسان و انديشه هايی هستند که باز و آشکار و عينی و آگاهانه و دلسوزانه " واقعيت " ها و حقيقت ها را می بينند ولمس می کنند و سپس به تحليل می نشينند و ديگران و بسيارانی عمله یِ نادانی هستند و هم چنان گيج و گم و چون " خوابگردان " راه می سپرند و همواره نيز ابزار و حربه یِ اربابِ ثروت و قدرت هستند ، يا به نحوی در بازیِ بازی گران نقش دارند ، نسبت به آينده یِ نسل و کشور ، دچارِ نوميدی و سرخورده گیِ شديد می شوم . به راستی بينديشيد و انصاف بدهيد که چند درصد ، يا چند سايت و وبلاگ هستند که روشن و بايسته می بينند و تحليل می کنند ؟ ؟ و تازه ارتباطِ اين سايت و وبلاگ ها با جامعه و توده هایِ مليونیِ مردم چگونه است ؟ يا اصولا توانسته اند رابطه ای با نوعِ مردم برقرار کنند ؟ يا خير ؟ آيا جایِ نا اميدی دارد يا نه ؟ ؟ بگذرم از اين که ما ايرانيان از اينترنت چگونه استفاده می کنيم و امروزه به چه کارمان می آيد و...
آن دوستی که می گويد " راديکاليزم " رشد خواهد کرد ، يا عرصه برایِ " آنارشيسم " و" فاشيسم " مهيا خواهد شد – به باورِ من – هنوز نسبت به جامعه خيلی خوش بين و به مردم بيش از حدِ لياقتشان اميدوار است ... اين اصطلاحاتی که ما به کار می بريم ، مربوط به انسان ها و جوامعِ ديگری است و هيچ ارتباطی با ما ندارد . به گفته یِ آن دوستم : " تفاوت و بی تفاوتی ويژه گیِ انسان است نه گوسپند " در گذشته هم همين حالتِ بی تفاوتی در جامعه و مردم به وجود آمد و شاهدش بوديم ، اما حاصلش چه بود ؟ آيا جامعه به فاشيسم و آنارشيسم روی آورد ؟ خير ، دسته گلشان اين بود که هشت سالِ ديگر جامعه و مردم را معطل کنند ، تا باز دوباره برگرديم سرِ جایِ اولمان و باز دوباره به انتظارِ " انفعالی " ديگر ، روز و شب درجه یِ هوایِ مرغداری ها و دامداری ها را کنترل کنيم و خود نيز گرفتارِ همين حقارت ها باشيم ...
به راستی مسأله اين نيست که جامعه به همان صورتِ سنتی " العوام کالانعامی " است که خودش پذيرفته و به آن اقرار دارد و خوارکِ فکری خويش را هم از همان تريبون هایِ خاص می گيرد ؟ در حالی که هيچ يک از آن تريبون ها در اختيارِ روشن فکران و دانايانِ واقعیِ قوم و قبيله نيست . می بينيد که کامپيوتر و حتا اينترنت هم با تمامِ شيوعی که در بينِ جوانانِ ايرانی پيدا کرده است ، باز درصدِ ناچيزی ، به مسايلِ اصلیِ کشور اختصاص يافته و نتوانسته است نقشی فراگير و موثر ايفا نمايد .
و به راستی چند سايت و وبلاگ دور از مصلحت ها و مصالح و فارغ از بازی ها و بازی گران ، دلسوزانه و آگاهانه می نويسند و می گويند و موضوع را به تمامی دريافته اند ؟ به راستی چند تا ؟
ماهواره هم که می تواند مخاطبان گسترده و فراگيری داشته باشد – و گويا دارد - می بينيد که در چه وضعی است و چه جور دارند با ذهن و روانِ جمعيت هایِ " منفعل " و نسلِ گول خور بازی می کنند ؟ و بايد هم که سرِ بسياری از اين شبکه ها در آخورِ همان اربابِ قدرت و ثروت باشد . جز اندکی و تک تک افرادی در اين شبکه ها ، در هشت سالِ گذشته ماهواره چه نقشی را ايفا کرده است ؟ اوپوزيسيونِ داخل و خارج يعنی چه ؟ و چه ارتباطی با نوعِ مردم دارد ؟
دستِ کم پنجاه درصد از جمعيتِ کشور ، هپچ گونه تريبونی و راهی به بيانِ خواست و نظرِ خويش ندارد . حالا نمی گويم تمامیِ صد درصدمان هيچ تريبونی نداريم و خودمان به صغير بودنِ خودمان اعتراف کرده ايم و می کنيم . نمی بينيد که وقتی با مردمِ کوچه و بازار سخن می گوييد خودشان نياز به چوپان را قبول دارند و حداکثر به دنبالِ چوپانی مهربان تر يا دلسوزتر می گردند ، نه چيزی ديگر ... ؟ و مگر اين نيست که پی در پی " بت " ها عوض می شوند و بت پرستان ، همواره به دنبالِ " بتی " ديگر و " قهرمانی " تازه کورکورانه می روند و می گردند
"و: " هم چنان افسانه در تکرار
" جهل در انبار " (1)
اينترنت هم که هنوز نوپا و گرفتارِ هزاران مسأله ی خويش است و هنوز خودمان هم نتوانسته ايم به يک فرمِ مفيد و واحدی دست پيدا کنيم و هنوز بسياری از ما نمی دانيم که بايد چه کاری را بکنيم و چه روشی سودمند تر خواهد بود ؟ بگذرم از اين که هنوز بسياری - چون خودِ من – از کامپيوتر و اينترنت در حدِ نيازهایِ اجباری و اکنونیِ خويش می دانيم و نه بيشتر و بهتر ...
گاهی فکر می کنم : همان دوستانی که با اسامیِ مستعار نوشتند و می نويسند ، بهتر و راحت تر و مفيدتر و همگانی تر توانسته اند کار بکنند و دستِ کم مخاطبانی هم داشته اند ، ما که همان را هم نداشته ايم ، حالا از مشکلاتش چيزی نمی گويم و در می گذرم ...
واقعش اين است که ما هم – يعنی من هم – دارم همراه با جامعه ام خيلی کند و لاک پشتی ، به همان اندازه یِ توانِ فرسوده و به هدر رفته یِ خود حرکت می کنم و آرام آرام چيزهايی را درمی يابم و در نمی يابم ... و آری که ما نيز از جنسِ همين جامعه و مردم هستيم و درگيرِ گذرانِ بيهوده و تکراریِ خويش و گرفتارِ ابتدائی ترين مسائل ، در حالی که جهان و حتا منطقه کاری به بيماری و فرسودگيِ من و ما ندارد و خيلی پرشتاب می گذرد ...
و اما به راستی از مشتی بيمار و فرسوده و توان از دست داده و سراسر تناقض و تضادهایِ شخصيتی و درونی و درگير با مسايلِ کوچک و پيش پا افتاده و با هزاران سد و بند و ديوار و اما و اگر ، چه انتظاری - بيش از اين - می توان داشت ؟ به راستی چه انتظاری ... ؟ ما نيز از جنسِ همين جامعه و آلوده به همين حال و هوا هستيم – حالا گيرم اندکی حساس تر - .
روزی که " نيچه " می گفت : " تو خود چگونه در کنارِ مرداب زيستی تا که خوک و وزغ شدی ؟ چرا به جنگل نرفتی ؟ مگر دريا پر از جزايرِ سر سبز نيست ؟ " بايد می شنيديم و رخت می بستيم ... افسوس و افسوس . بگذرم .
ما به زور داريم خودمان را می کشانيم ، در حالی که جهان پر شتاب است و می گذرد و ذره ای به ما رحم نمی کند ولی هنوز اربابِ منافع و مصالح دارند خرِ خودشان را می رانند و بازی هایِ خودشان را با اين ملتِ فلک زده و بخت برگشته به سامان می رسانند ، ما وِل معطليم ...
ماه ها و سال هاست که هزار و يک " سناريو " برای ما ملتِ بدبخت و تو سری خور و راضی به هيچ ، آماده و اجرا کرده اند و می کنند و ما هم تحليل گرِ بازی هایِ بازی گرانيم ...
همين انتخاباتِ اخير و نقشِ به اصطلاح " رسانه یِ ملی " و ديگر وسايلِ ارتباط جمعی و هزاران تريبونِ پيدا و پنهان کافی است که چون انتخاباتِ شوراها و مجلسِ هفتم و سال گردِ 18 تير ، همه را به انديشه وادارد و واقعيت هایِ تلخ را حکايت کند و بازی هایِ جوراجورِ اربابِ قدرت و ثروت را- اين چنين آشکار - در روايت ها و اجراهایِ گوناگونِ خويش به نمايش بگذارد و گذاشت و ديديم ، اما کوحافظه یِ تاريخی ؟ و تا کی و چه هنگام بايد گرفتارِ تکرارهایِ بيهوده و عمر تلف کن باشيم ؟ تا کی و چه هنگام ؟
پی در پی برايمان " قهرمان " می سازند و نقش هایِ گوناگون به هنرپيشه هاشان می سپارند و آن ها هم – موفقانه – اجرا می کنند و از آن بهره یِ خويش را نيز می گيرند و گرفته اند ...
ده ها و صدها ايدؤلوگ و نويسنده و زندانیِ سياسی و دگر انديش و اصلاحات چی و که و چه را ، برايمان می تراشند و تراشيده اند ، تا امروز يا روزی ديگر ، در جهتِ تحميقِ احمقان به کار گيرند - و گرفته اند - تا اگر شده ده تا احمقِ بيشتر را ، ده روزِ ديگر ، در نادانی و حماقتِ خويش نگه دارند و دکانِ منافعِ نجومی را باز و پر رونق داشته باشند ... چند هزار جور " بت " و " قهرمان " و " چهره ی ماندگار " و " نخبه " و " فرهيخته " بايد افشا و رسوا شود ، تا ما مردم دست از " بت پرستی " و " بت تراشی " و حتا " بت شکنی " برداريم ؟ چند تا ؟ و مگر بس نيست ؟
آن قديم ها می گفتند " آدم يک بار دستش را توی سوراخِ مار می کند " اما انگار ما " آدم " نيستيم ، چند بار بايد از يک سوراخ گزيده شويم ؟ چند بار ؟ ؟ به راستی مثلِ اين که " تویِ مغزمان نمی رود " بايد بيايند و تویِ فلانمان بکنند ... عينِ بچه دارند با وعده یِ شکلاتی ما را می فريبند و ما هم باور می کنيم ...چند بار ؟؟ و تا کی ؟؟
تازه مگر به اصطلاح روشن فکرانمان ، در همين سال ها و هر يک به گونه ای افشا نشده اند ؟ و سر از آخورِ اربابِ قدرت و ثروت در نياورده اند ؟ نام ببرم ؟ يا نيازی نيست ؟
انگار مي خواهند اين نگاه را القا کنند که در اين مزبله یِ دروغ و نيرنگ و نادانی و جعل ، تنها يک اميد وجود دارد و آن هم اين که بت پرستان و قدرت پرستانِ کور و تباه و نسل هایِ کم توان و ناتوان و گريزان از آگاهی و آماده یِ هر شکلی از قدرت ، همين طور گوسپندی ، برایِ هر نگرش و شرايطی هورا بکشند . شايد که ندانسته و گله وار ، از پرتگاه ها هم گذشتند و... و شايد که در نسل هایِ بعدی و در شرايطی آزاد ، انسانِ آگاه و آزادِ ايرانی به دنيا بيايد و ظهور کند ، شايد ...
اما به راستی چند بار می خواهيم چيزی را تکرار کنيم ؟ چقدر و چند بار در طولِ تاريخ و هويتمان و به ويژه در همين صد ساله ی معاصر ، جمعيت هایِ نا آگاه را به خيابان ها کشيده ايم ؟ و چه نتيجه ای گرفته ايم ؟ آيا کاری درست شده است ؟ دستِ کم از همين تجربه یِ 27 ساله یِ نسلِ خودمان درس بگيريم و اندکی بينديشيم که آيا آوردنِ توده هایِ ناآگاه و خواب و گيج و محتاج به " قيم " و " ولی " به خيابان ها و حضورِ ناآگاهی در تمامیِ سطوحِ اجتماعی ، ما را گرفتارِ بن بستِ کنونی نکرده است ؟ و تا کی بايد مردمی نيازمندِ چوپان را ، در خوابِ زمستانیِ خويش نگه داريم ؟ و حکومت کردن بر چنين جامعه و مردمی چه افتخاری دارد ؟ و کی و چه هنگام باور خواهيم کرد که در دنيایِ اکنون و اکنونی ، راهی جز آگاهیِ توده هایِ محروم وجود ندارد و خواه ناخواه ضرورت هایِ امروزين ، يا به گفته یِ دوستانِ مارکسيست " جبرِ تاريخ " کارِ خودش را خواهد کرد و اين چرخه یِ منظمِ نادانی – که نظمش در بي نظمی است - برایِ هميشه از کار خواهد افتاد ...
اما هنوز می بينيم که تريبون هم چنان ، در اختيارِ کسان و جريان هايی است که تا کنون نانِ نادانیِ مردم را خورده اند و به هيچ قيمتی حاضر نيستند از اين نانِ مفت و سفره یِ گسترده و پر رونقِ کهن دست بردارند و اجازه دهند که جامعه و نسل هایِ ايرانی نيز ، راهِ خود را برود و پس از سده هایِ دشوار و رنج بار ، اکنون که تمامیِ انواعِ حيات از حقِ زيستن برخوردارند ، انسانِ ايرانی هم به زندگی برخيزد و آگاهی و شادکامی را تجربه کند ...
می بينيم که دکان دارانِ لندن و پاريس و برلين و مسکو و کجا و کجا و کجایِ ديگر هم ، کاملا آشکار پشتِ سرِ قراردادهایِ بی حساب و کتابِ خود ايستاده اند و انگار تمامِ دنيا دارد از همين جريان حمايت می کند . سال ها و ماه هاست که ده ها سناريو برایِ شرايط گوناگون تدارک ديده اند و می بينند ، يا در حالِ اجرايش هستند . فلان روش فکری که سال ها نسلِ جوانِ کشور را مجذوبِ خويش ساخته و شايد هنوز هم پيروانی داشته باشد و دارد ، سر از " انجمنِ توحيدِ لندن " در می آورد و به موقعش رهنمودهایِ آن چنانی می دهد و آن ديگری پس از سال ها ايجادِ حرمت و آبرو ، امروز دستش را رو کرده و مردم را سفارش می کند که به اين يا آن رای به دهند و ... و ...
می بينيم که اکثريتِ به اصطلاح روشن فکرانمان ، از راست و چپ و مذهبی و غيرِ مذهبی ، نهضتی و اصلاحات چی و کی و چی ، سر در آخورِ بازی ها و خيمه شب بازی هایِ از پيش تعيين شده یِ داخلی و خارجی دارند و باری به هر جهت در بازی شريکند و از همين بلبشو سود می برند و برده اند ... پول هایِ کلان و غارت شده و برنامه هایِ مضحک و مخربِ دقيقه ای صد و دويست هزار تومانِ تلويزيونی وفیلم هایِ چرند و هزينه هایِ نجومیِ تبليغاتِ کانديداها ، از جيبِ همين دلقکانِ بی هنر و به اصطلاح " قهرمانانِ باد کرده با پيزور " سر در می آورد ... و همه به همين عفونت و پلشتی آلوده اند ...
با چنين وضعيت و شرايطی ، به راستی شايد هم اندکی بی انصافی باشد که از مردم و جامعه انتظاری بيش از اين داشته باشيم . و مگر نخبه گان و فرهيخته گانمان خود کيستند و چگونه می انديشند ؟
" و در اين سال هایِ دشنه آگين خود چه سان بودند ؟ "
" و خود را با کدامين ننگ آلودند ؟ "
" چه راهی را که پيمودند ؟ " (2)
خير . ما هويتی منقرض هستيم و قرن هاست که جز برده گانی ناآگاه و دربند نبوده ايم ... اما از آن جا که هيچ گاه " زندگی نکرده ايم و " زندگی " را نشناخته ايم ، اکنون نيز حاضر نيستيم تن به مرگِ گريز ناپذيرِ خويش بدهيم و در حالِ جان سختی و مقاومتی بيهوده ، حرکاتی از رویِ نادانی و ناتوانی از ما سر می زند و هر " بت " و صاحب قدرتی را ، هم چنان کورکورانه پيروی می کنيم .
در هنگامی که تمامیِ ساختارهایِ اجتماعی و ذهنی مان در حالِ فروپاشی است و واژه هامان رنگ باخته و معنا و مفهومِ خويش را از دست داده است ، دلقکان و بوزينه گان را به عنوانِ " قهرمان " مي شناسيم و می پرستيم . و مگر نمی بينيد که در هر مناسبتی که قرار به تحريکِ " عوام " باشد ، همين آدمکانِ ناتوان و بوزينه گانِ تقليدی را ، به صحنه می آورند و سرِ مردمِ ناتوان تر از خويش را ، با ياوه ترين و بيهوده ترين مفاهيم و موضوعات گرم می کنند ؟
سال هایِ دهه یِ 50 و 60 مّد بود که هنگامِ انتخابات پوسترهایِ ريش دار و بی ريش به صحنه بيايد و زعمایِ قوم رسما مردم را به کانديداهایِ خاصی هدايت کنند ، دهه ی 70 اندک اندک تظاهراتِ ملی مّد شد و رئيس جمهور برایِ تبليغاتِ انتخاباتی در کنارِ سرستون هایِ تخريب شده یِ " تختِ جمشيد " ژستِ تبليغاتی می گرفت ، امروز هم مّد شده است که " قهرمانانِ قلابی " و هنر پيشه گانِ بی هنر را به صحنه بياورند و اين " ضد قهرمانانِ " از نوعِ ايرانی ، به مردمی از خود پست تر و ناآگاه تر و فرصت طلب تر و گيج و منگ تر ، رهنمود بدهند و گاهی هم که لازم باشد دستمالِ گدائي بردارند .
روزی که بخواهند تيمِ به اصطلاح ملی می بازد و روزی هم که بخواهند می برد و برایِ بّردش کارناوالِ شادی راه می اندازند ... به راستی دروغ و نيرنگ و دو روئی تا کی و چه هنگام ؟ و به راستی در کجایِ تاريخ ، پيش از اين و بيش از اين ، اين گونه به " شعورِ " و " شخصيتِ ايرانی توهين شده است ؟ چقدر بايد خوار و ذليل شويم که نشده ايم ؟ چقدر بايد مسخره مان کنند و " به ريشمان به خندند " ؟ - که نخنديده اند - ؟
يک روز لمپن ها را به جرمِ " تهاجمِ فرهنگی " می گيرند و روزی بر طلبِ شادی و جوانی ، نامِ " اوباش " می گذارند و به جرمِ لباسِ روشن تحتِ تعقيبِ قضائی قرار می دهند و هنگامی هم که دلشان بخواهد ، از همان لمپن ، به عنوانِ حربه یِ تبليغاتِ کانديداهایِ رياست جمهوری بهره می گيرند و استفاده از هر ابزار و وسيله و هر نوع کالايی را مشروع می شمارند و در جهتِ منافعِ خويش به کار می گيرند و شعارِ " هدف وسيله را توجيه می کند " را ، نصب العينِ خويش می سازند و چه و چه ... و در اين جهت هم هيچ فرقی بينِ راست و چپ و اصلاح طلب و محافظه کار نيست . جز يکی دو تن از کانديداها که می خواستند نماينده یِ مبانیِ عقيدتیِ خود باشند ، بقيه از روحانی و غيرِ روحانی ، از " لمپنيزم " به عنوانِ حربه یِ موثرِ تبليغاتی بهره گرفتند . هم چنان که از " حربه یِ ارتباط با امريکا " و شعارِ " جوان " و جوان گرايی و رفاه و عدالت - باز همان اکثريتِ قاطعِ کانديداها - به عنوانِ امتيازی موثر استفاده کردند و همه و هر يک به نحوی ، گفتند که روابط با امريکا و جهان را در اولويت قرار خواهيم داد و مسأله یِ اتمی را ، منطبق بر خواستِ جهانی حل خواهيم کرد ، چنان که دادِ مذاکره کننده یِ فعلی در آمد که : " مسأله ی اتمی در اختيارِ رئيس جمهور نيست و اجماعی بالاتر را می خواهد " و سرانجام و خلاصه اين که همه گفتند همان خواهيم کرد که شما مردمِ ساخته به هيچ می خواهيد . در حالی که هر کوری هم می تواند تشخيص دهد که از خواستِ عمومیِ جامعه ، به همان نحویِ بهره یِ تبليغاتی گرفتند که از " لمپنيزم " يا از حربه یِ ارتباط با امريکا و مسأله یِ اتمی ... حتا ديديم که با چنان افتضاحی وعده یِ پولِ نقد و " خشکه حساب کردن " را می دادند و دادند ...
اين ها گول زدنِ مردم نيست ، چيست ؟ اين شيوه ها مردم را " خَر " حساب کردن نيست ، چيست ؟ اين نوع برخورد بدترين توهين به " شعور " و " شخصيتِ ايرانی " است و نه چيزی ديگر ...
و مگر که در اين سال ها از همين به اصطلاح " رسانه یِ ملی " چيزی جز توهين را شاهد بوده ايم ؟ و مگر که ما ايرانيان در طولِ تاريخ و هويتمان کم " تحقير " شده ايم ؟ و آيا ديگر بس نيست ؟ و به راستی تا کی و تا چند بايد هم چنان گله وار و گوسپندی ، به هر سو و سمتی که بخواهند ما را بِکِشند و بِکِشانند ؟ تا کی و چه هنگام ؟
کودک بوده ايم و کودک مانده ايم و چون کودکان ما را می فريبند . کودکانی سالمند و مردمانی محتاجِ چوپان که پير می شويم و می ميريم ، اما لحظه ای نمی انديشيم و نينديشيده ايم ، نه خویش را می شناسیم و شناخته ایم ونه جهان و آفرینش و امروز و دیروز را . و به راستی که رأی و نظرِ چنين پير و جوانی چه ارزشی دارد ؟
کی و چه هنگام به بلوغ و خِرد دست خواهيم يافت ؟ و آزادی و آگاهی را بر خواهيم تافت ؟ کی و چه هنگام ؟
بس کنم که اين قصه بسيار است و خود حديث دردهائی ناگفتنی است و جز با " شعور " و " خِرد " و " آزادی " و حرمت نهادن به حقوقِ انسان ها ، قابلِ درمان نيست و نخواهد بود ....
" بس کنم ديگر که از بسيار گفتن خسته ام "
" بس کنم ديگر که از با يار بودن جُسته ام "
" بس کنم افسانه را " (3)
------------
(1 و 2 و 3) تمامیِ بيت ها و مصرع ها خودی است .

و التمام . 29 خرداد 84

از طلا بودن پشيمان گشته ايم
مرحمت فرموده ما را مِس کنيد
*
با عرضِ معذرت ، چه کنم که همه چيزمان بر عکس است و کامپيوترمان هم هميشه همان وقتی که نبايد خراب شود ، می شود و چه کنم که امکاناتمان چنان محدود شده است که جايگزين کردنِ يک کامپيوتر تقريبا ممکن نيست و ... و دنباله ی ماجرا ...
اما پس از روزها و در اين شرايط و پست - که نوبتِ شعر هم هست - شما را به خواندنِ شعری از دفترِ به اصطلاح چاپ شده یِ " از کوچ ها تا کوچه ها " که شايد "وصف الحالی" هم باشد ، دعوت می کنم .
وسرانجام چه کنم که اکنون جز انتظار و انفعال و اميدواری به درست عمل کردنِ مردم و بلوغِ سياسي و عقليِ جامعه ، کاری از ما ساخته نيست و سرنوشتمان را اکثريتی در اختيار دارد که ... چه عرض کنم ؟؟ بگذريم ...

پيش گويی

اگر امسال از خرداد بویِ فرودين آمد
و گل هایِ سپيد از سينه یِ البرز بالا رفت
" کبوترهایِ بی تاب و بشارت گوی " (1)
در اوجِ قله گل دادند
و آرش از کرانِ مهر پر بگشود
و جمشيد از جمِ خود مست پيدا شد
و سور و جشن برپا شد
اگر امسال در آغوشِ من آن نازنين آمد
- که چترِ گيسوان روييده بر پست و بلندِ عاج -
و ياس از کوچه شد آويز
اگر امسال صدها گل چنين آمد
و از خرداد بویِ فرودين آمد
اگر امسال
*
اگر لبريز شد صد خرمن از گل هایِ نوروزی
اگر آغوشِ باران ريز و گرما خيز بشکوفيد
و آن جفتِ سپيدِ بند را بی تاب ، لب دادند
و شد فرهاد شيرين کام
اگر غم از ميان برخاست ؟
اگر امسال ...
*
اگر امسال خردادی چنين آمد
و با گُل گُل قرين آمد
و صدها بهترين آمد
اگر امسال از خرداد بویِ فرودين آمد
اگر امسال ...
-------------------------------
(1) مصرع از : زنده ياد اخوانِ ثالث – قصه یِ شهرِ سنگستان / از اين اوستا . با درود به نامِ بزرگش .

شعری از دفترِ" از کوچ ها تا کوچه ها " / تهران: پاييزِ 1383 .