پيرامون : " انسان " و " زندگی " ( 3 ) در دو مقاله ی پيشين انسان را به آگاه و نا آگاه - يا غريزي و انديشه ورز - تقسيم كرديم و وجهِ تفريق و ويژه گيِ آشكارِ اين دو که( خِرد ) است ، بیان کرديم و گفتيم که غريزی عمل کردن و کنش ها و واکنش هایِ جسمی و ذاتی و فيزيکی خاصِ " انسانِ غريزی " است و " انديشيدن " و شناخت و سپس عمل بر مبنایِ آن ( به عبارتِ ديگر عقلانيت ) ويژه گی و وجه تميزِ " انسانِ آگاه " – يا حتا بگوئيم مطلقِ واژه ی انسان – با غير او ، در مجموعه یِ هستی می باشد . بنا بر اين تعريف ، كسي كه خويش و هستي را نشناسد و نتواند آن را تحليل و تبيين نمايد ، داخل در مطلقِ واژه يِ " انسان " نيست . يعنی اين که آدمی مجبور به شناختِ پديده هایِ پيرامونیِ خويش است ( اندیشه ای که فیلسوفانی چون شوپنهاور به آن پای بند بودند ) زيرا که وجه تميزِ انسان و حيوان ، قدرتِ تجزيه و تحليل و شناختی است که در مجموعه یِ آفرينش مختصِ اوست .تنها تفاوتی که در اين جا بينِ انواعِ غريزی و آگاه از آدمی وجود دارد ، در اين است که نوعِ غريزی از شناخت و تحليلِ ديگران - دانسته و ندانسته – پيروی می کند ولی انسانِ آگاه آن توانائی و مهارت را خود به دست می آورد . حتا می توان گفت : آن که پيروی می کند خود شناختی ندارد و با پذيرفتن و ايمان آوردن به يک " عقلِ کل " مهارت و توانائیِ شناخت از خود را انکار می کند و حداکثر با تسليم شدن به توانائیِ ديگری در تحليل آفرينش ، چارچوب هایِ او را می پذيرد . اين است که هر آن چه ناتوانی و ناکامی و ناروائی و عدمِ مهارت خويش می شمارد ، ضدِ آن را به آن " دانا و توانایِ مفروض " نسبت می دهد . اما " انسانِ آگاه " قدرتِ تحليل و تبيين و شناختِ پديده هایِ پيرامونی خود را ، در اثرِ جست و جویِ ذهنیِ خويش و به دست آوردنِ " مهارتِ انديشيدن و دانستن " به دست می آورد و متکی به توانائیِ خويش است . به همين دليل و توجه هم – اگر انسان را مجبور به شناخت فرض کنيم ( که مجبور است به دليلِ تنها ويژه گیِ انسان بودن و تنها وجهِ تميزِ وی با حيوان ) – انسانِ غريزی از دخول در معنایِ واژه مستثنی خواهد بود . نهايتِ امر اين است که نسبت به همان بخش ها و تعريف هائی که شناخت و توانائیِ ديگری را پذيرفته – به همان نسبت و در همان فراز ها و پديده ها – فاقدِ قدرت و مهارتِ شخصی است ، لذا " تسليم " و پيروی و اطاعت و در همان حال راحت طلبی و آرامش را ، به جست و جو و کنجکاوی و به دست آوردنِ توانِ تحليل ترجيح می دهد و همواره در رخوتی غيرِ انسانی به سر می برد . اكنون مي توان گفت : آن معرفت هایِ ربوده شده از خدايان ، همان دميده شدنِ روحِ خدا در كالبدِ انسانی ( تعبيرِ " نفخت فيه من روحی " قرآن ) و آن تنها و برترين معيارِ منحصرِ وجودِ آدمی " خِرد " و نيرويِ تجزيه و تحليلِ پديده هايِ گوناگونِ حيات است که به هر نسبتی که انسان فاقدِ آن باشد ، به همان نسبت از جوهرِ انسانی فاصله گرفته و به ماهيتِ " حيوانی " نزديک تر شده است و می دانيم و بنا بر همين تعريف است که " خرد " را داخل در تعريف و اطلاق واژه یِ " انسان " می شماريم . آشکار است که تسليم و پيروي و باور و اطاعت هايِ كورکورانه و عملِ غريزی فرد ، ضدِ جوهره یِ وجودِ انساني او بوده و نزدِ خردمند ، محكوم و ناپسند شمرده می شود . بنابراين داورِ نهائی - در همه جا - عقل می باشد و خِرد نيز بينِ دو مقوله يِ تقليد و فهم ، دانائی را - که خود توانائی و مهارتی انسانی است - بر مي گزيند . " انسانِ غريزی " برای نجات و راحت کردنِ خود مي گويد : نمي خواهم "حقيقت " را بدانم . مي خواهم آن را - حتا كوركورانه – به پذيرم ، تا در آرامش و سهولتِ هرچه بيشتر " غرايزِ خويش " را پاسخ گويم و راهِ آسان ترِ " زندگی " را پيش گيرم و می دانيم که اين نظر ، سخنِ روز و نگاهِ اكثريتی از جوامع است ، اما آيا خِرد چنين ايمان و تسليمي را خواهد پذيرفت ؟ ( از يکی از فضلایِ معنونِ معاصر – که همان جا که هست به سلامت باشد – در حال و احوالی که اندکی بی خودی و صداقت و صراحت می آورد ، پرسيدم : " اگر اختيارِ نوعِ زندگی با خودت بود و باشد کدام نوع از حيات را برایِ کالبدِ تازه ات بر خواهی گزيد ؟ وی بی درنگ گفت : " سنگ " شگفت زده و پرسا نگاهش کردم ، دوباره و سه باره تکرار کرد : " سنگ "... " سنگ آقا " ) . آری اين خواستِ نوعِ انسان است . يعنی عمل بر مبنایِ غريزه . يعنی طولِ زندگی در برابرِ عرضِ آن و کميت در برابر کيفيت ... اصولا پيروی کردن و حقيقت هایِ معتبر نزدِ ديگران را پذيرفتن ، ويژه گیِ انسانِ ضعيف بوده و جست و جو و يافتنِ توانائی و مهارت ، خصلتِ خردورزان است . يعنی همان چيزی که " کنفسيوس " و ديگران وجه تميزِ انسانِ معمولی و برتر می دانستند و يافتنِ مهارت و توانائی را در انسانِ برتر ، حاصلِ " تربيتِ نفس " و جست و جویِ " حقيقت " نزدِ وی به شمار می آوردند . به همين دليل هم انسانِ معمولی را کسی می دانستند که از ديگران پيروی می کند و بلند نظر نيست ، در حالی که " انسانِ برتر " همواره نگرانِ دست نيافتن به " حقيقت " بوده و در نتيجه ، توانائی و مهارتِ وی در شناخت و نقد ، شخصی و شخصيتی است . اين تعبير و تفسير خاص از وجه تميز بينِ انسان ها ، همان است که در بحث و تقسيمِ ما ، به انسان غريزی و آگاه آمد و تنها در نوعِ نام گذاری و واژه هایِ به کار رفته ، اختلاف دارد . اکنون می توان پرسيد : " خِرد " چيست ؟ وگفت : درك و دريافتِ انسان ، از پديده هايِ پيرامونيِ خويش. يعنی قدرت تحلیل پدیده ها ، يا بگوئيم : نيروئي كه در ذهن و مغز آدمي وجود دارد و به وسيله يِ آن مي تواند هر چه را مي بيند و تصور مي كند ، تحليل و تبيين و نقد نمايد . به عبارت دیگر : درك و دريافتِ " خِرد ورزان " از هستي و انسان ... اين مهارت و توان در انسانِ انديشه ورز ، حاصلِ جست و جو و دريافتِ شخصی او است ، اما در آدميانِ غريزی ، متکی به شناختِ ديگران – يا همان چارچوب ها و داده هایِ مذهبی و سنتی – است . پذيرشِ تعريف ديگری و پيروی و تسليم در برابرِ آن . و به عبارت ديگری : خِرد توان و مهارتی است که در طولِ زندگی نسبت به شناخت و بهتر بهره بردن از پديده هایِ گوناگون حيات ، برایِ هر فردِ انسانی حاصل می شود . اين نيرو هنگامی که متکی بر داده ها و تجربه ها و شناختِ ديگری و ديگران باشد ، از آن جا که ذهنِ فرد را برنينگيخته و چارچوب هایِ داده شده را پذيرفته است ، در واقع توان و مهارتِ فردی ، حاصل نگشته و ذهن هم چنان پيروِ يافته ها و شناخت های آماده و از پيش تعريف شده ، غير فعال باقی می ماند و مانده است . اگر خِرد ايمان و پيرويِ كوركورانه را تاييد كند ، در واقع خويشتن را نفي كرده است و نفيِ آگاهي ، به معنایِ نفيِ انسان است . در حالی که آدمي بر مبنایِ غريزه يِ " صيانتِ نفس " نمي تواند و نمي خواهد ، ضدِ خويش عمل كند . خِرد و تقليد – همانندِ هستي و نيستي – اضدادي هستند كه وجود و حضورِ هريك ، به معنايِ نفي و انكارِ ديگري است . يا بگوئيم : پيروي و آگاهي ، دو مقوله اي هستند كه در ذهنِ انسان هايِ خِردورز يا مقلِد ، شكل مي گيرند و شناختِ هستي و كشفِ " حقيقت " در اين ميان ويژه گيِ انسانِ آگاه است ، در حالی که ايمان و پيروي و تسليم ، خصلتِ عمومیِ آدميانِ غريزي است . يعني همان تقسيمي كه در آغازِ بحث از آن نام برديم . و سرانجام اين که : انسانِ انديشه ورز ، دقيقا به دليلِ وجودِ ويژه گيِ " خِرد " در او ، نمي تواند از شناختِ آفرينش و خويشتن شانه خالي كند . در حقيقت " مطلقِ انسان " - چون انديشه ورز است - جست و جو و پرسش و مهارتِ نقد و تحليل را ، در ذات و جوهره یِ تعريفِ خويش دارد .انسانِ آگاه و خرد ورز همواره نگران آن است که چيزی را نشناسد و به اصطلاح " حقيقتی " را درنيابد ، در صورتی که مومنان و پيروان ، تمامیِ " حقيقت " ها را ، در شناختی از پيش داده و تعريف شده ، می پذيرند و تمامیِ شوون حيات را ، از دريچه یِ همان شناخت می بينند و آسودگي را ، در پيروي و ندانستن مي شناسند و همواره از هرچه که آرامشِ گوسفندوارِ ايشان را برهم زند ، پرهيز مي كنند . ادامه دارد
# posted by محمدرضا زجاجی @ ۸:۵۹ بعدازظهر 0 comments
دولت ها جز به منظور و در مسير از بين بردن خويش و ايجاد آگاهي و اخلاقِ خودگردانيِ عمومي در آحاد مردم ، مشروعيت حضور ندارند و جامعه يِ برتر انساني ، مجموعه ي آگاه و شادكام و خودگرداني است كه بي نياز از هر پاداش و مجازاتي، بينِ كاميابي خود و ديگران جمع كرده و آگاهانه و فطرتا، به نيكي ها وفادار و پاي بند باشد .
ناداني تنها و بزرگ ترين ميراثِ گذشته گاني است که همواره خود را روايتِ منحصر هستي مي شمردند .
" دانائي " زيستن در نشئه ي وصف ناپذيري است که غرور بودن و آفريدن و " بي نيازي " را مي آموزد و هر آن چه « رنج » را به هيچ مي شمرد .
آن كه از حجاب در نگذشته زيبايي را نشناخته است .
درود بر هنگامه اي كه پرده ها فرو افتند . رنگ و بوي زشتي را ، چگونه روي
به گردانيم ؟
بزرگي را كه مي گفت : « درد انسان متعالي ، تنهايي
و عشق است » گفتم : آن كه در عشق ناتوان باشد ، محكوم و بايسته ي
تنهايي است .
عشق ورزيدن ، آزادي ِ دو تن در خواستن و دوست
داشتنِ يكديگر ، نخستين اصلِ شاد زيستن است و زندگي هيچ اصالتي- جز
خويش- را بر نمي تابد .
بت پرستيدن و بت شكستن و بت ساختن و بت شدن و خود
شكستن ، تمام « بت » است و بت سازي ... چه آسوده و زيباست آن كه آفرينش را
، چنان كه هست مي بيند و در مي يابد و چندان تواناست كه از هر بتي بي نياز
است . تنها انسان ناتوان ، توانايي را بتِ خويش مي سازد . انسانِ
توانا كمبودي نمي بيند و نمي شناسد . او هر چه را بخواهد به دست مي آورد و
بر هرچه بينديشد تواناست و نيازي به تكيه گاه ندارد . تنها پيران و
بيمارانِ ناتوان هستند كه به ديوارها تكيه مي كنند .
آرزو ، اميد و آينده ، واژه گانِ مجعولِ ناتواني است
. هنگامي كه ناكاميِ خويش را ، فردايي مي سازيم ، هم امروز را نهاده ايم .
اگر درلحظه زندگي كنيم ، چيزي را فرو نگذاشته و همواره خواهيم زيست .
آن چه به شمار مي آيد تنها حال است و تاريخ
ابزار و دانشِ مورخ - و نه ظرفِ زندگي- است . « زندگي » ظــرفِ اكنون است
، و آينده وجود ندارد . آن چه قابلِ لمس و شهود است ، لحظه هايند و اكنون
نه گذشته و نه فردا .
هنگامي كه پرده ها هم چنان فرو افتاده و ديده ها بسته
است ، چشمان و زبان هاي گشاده ، كدامين نگاه و مخاطب را خواهند يافت ؟
خفته گان و مرده گان ازجنسِ سخن نيستند .
آن كه به انتظارِ نيكي منفعل مي نشيند ، تنها -
آن را - انكار مي كند . درحالي كه كمالِ مطلوب ، انكار نيكي و جست و جوي
ِزيبايي است . انكار همواره راهي به جست و جو و تصديق رها ساختنِ موضوع
و چشم بستن برحقيقت است . آدمي چيزي را باور مي كند كه از اثباتِ آن نا
توان باشد . آگاهي و فهم ، از مقوله ي تفسير و تبيين و تحليل است و با
واژه و انديشه سر و كار دارد . اما باور ازمقوله ي تقليد و پذيرش
و ناداني است .
سخن گفتن از روشنايي درتاريكي و سياهيِ شب ، گام زدن
درخواب است و چيزي از جنسِ كابوس .
حقيقت از جنسِ فهم و شناخت و از بيان و واژه بي نياز
است . آن حقيقتي كه نيازمند توضيح و اثبات و توجيه باشد ، چيزي ازجنسِ
تاريكي به همراه دارد و همواره مكرانديش و توجيه گر ، باقي خواهد ماند .
انسان تنها حقيقتِ موجود و تنها تحليل گر هستي است و اگر روزي آزاد زيسته
و آزادي را شناخته است ، دوباره نيز آزاد خواهد زيست و آزاد خواهد بود
. ( حتا اگر ناچار شود دوباره به جنگل باز گردد ) .
کسي که نتواند انسان و خِرد را باور کند ، شايسته ي زندگي – به ويژه در فردا و فرداها – نخواهد بود .
هنگامي كه پرده ها فرو افتند ، به ناگاه درخواهيم
يافت كه تمام در بندِ شكل و پوسته بوده ايم ، نه مغز و محتوا .
با همان شتابي كه روز بر شب چيره مي شود ، به ناگاه
درخواهيم يافت كه « هيچ » نبوده ايم ، غَره به تاريكي و نعره زنان در سياهي
.
عارفان و صوفيانِ ما ، بيش از آن كه بيان كننده ي رمز
گون حقيقت باشند ، خود حجابِ آن بوده اند .
بندگي و زنجيري كه ناداني بر دست و پايِ انسان مي
گذارد ، در همان حالي كه به سستي پوسيده ترين نخ ها ست ، ستبرترين و محكم
ترين و ديرپاترين زنجيرهاي پولادين را ، برشخصيتِِ « انسان » استوار مي
سازد و جز به بهاي نيستي و مرگ گسسته نمي شود و بر نمي خيزد .
اگر به معناي واژه ها - در امروزِ جامعه - نگاهي با
تأمل داشته باشيم ، به خوبي و به زودي در خواهيم يافت كه چه تحولي در حالِ
وقوع است . هر كسي كه اهل تأمل و دقت و قادر به تحليل باشد ، به خوبي تهي
شدنِ واژگانِ فارسي را ، از معنايِ معهود و مرسوم و منظورِ خويش- در اكنونِ
جامعه - در خواهد يافت و به پوچي الفاظي كه بام تا شام ، موردِ استفاده ي«
خاص » و « عام » است ، خواهد خنديد .
آن چه از آسمان مي آيد زميني است و هر زميني ،
حاصلِ خويش را بَر مي دهد . خوشا سرزمين هاي سر سبز ، بارور و شكوفا . خوشا
بي كراني ها ، بزرگي ها و بلنداي نگاهِ فرزانه گان و خوشا « انسان » و
زندگي زميني او .
آدميان چگونه مي توانند راجع به چيزي كه هرگز نديده ،
لمس نكرده و آن را نشناخته اند ، اين گونه با قطع و يقين سخن به گويند ؟
انگار قلويِ ايشان است و خود زادنش را گواه بوده اند . تنها احمقان و
ناآگاهان مي توانند - با چنان قطعيتي- سخن به گويند .
فيلسوفان و متكلمانِ ايراني ، هنگامي كه پرده هاي
آويخته را ديده اند ، در رسيدن و دريدنِ آن ها كوشش كرده اند و به هنگام -
نيز- برآشفته از غوغاي عوام و نادرستي ها ، روي پوشيده اند . خوشا آن كه
كلامي از ايشان شنيده باشد . اما چه بسياري از آن ها كه در همان گام هاي
نخست و ميانه ، كوري و ناتواني خويش را ، در زنگار كلماتِ فريبنده نهفته اند
و همواره ناداني خود را ، در هياهوي پيروان و دشنه هاي تعصب ، پنهان ساخته
اند . كوچكي هم ايشان بود كه انسان را ، به « رَحم » برانگيخت .
در شگفتم از آن كه : چگونه اهلِ سخن از خداي خويش
مي خواهند ، تا آبرويِ ايشان را حفظ كند ؟ و مردمان نيز ، براين دعا آمين
مي گويند . آيا لحظه اي نمي انديشند كه اين دعا ، بهترين گواه بر
دو شخصيتي بودن ايشان ، پليدي باطن و فريبنده گي ظاهر و درخواست شركتِ
خداوند در مكر و ظاهر آرايي و عدم افشاي زشتي هاي دروني و شخصيتي ايشان
است ؟
زيستن با دو شخصيت ـ يا چند تا ؟ـ تنها بايسته ي آدمك
هاي كوچك و زبون - يا مستأصل- است .
آدمك ها زشتي و پليدي را حيواني مي پندارند و نيكي
را روح خدا در كالبدِ آدمي مي نامند . اما من هيچ حيواني را نيافته
ام كه بتواند چيزي را ، در خويش بيآرايد و پنهان سازد و اين تنها آدميانند
كه از روح خدا كمك مي گيرند ، تا زشتي و عفونتِ خويش را پنهان
سازند .
حيوان با « غرايزِ » خويش مي زِيد ، اما آدمك ها از «
غرايزِ » خود شرم دارند و همواره آن ها را ، در لايه هايي از نيرنگ و ريا
مي آرايند . گويا از زيستنِ خويش شرمگين و پشيمانند...
زندگي با « غريزه » گناهي است نابخشودني بر « انسان »
و چنين آدمياني ، بايد كه برخويشتن به گريند ...
گيتي را زندان دانستن- يا زندان ساختن - بايسته ي مرگ
انديشانِ شب روي است كه از زندگي و
انسان انتقام مي طلبند . و چه خوش فرموده است :
اما اين كه او از ساخته هاي خويش انتقام مي گيرد ، گناهي به ضدِ « خوش
ذوقي » است .
(نيچه)
مي گويند :
" خداوند بهترينِ مكر كنندگان است " اما قادرِ مطلق را ، چه نيازي
به مكر است ؟ و مگر اراده يِ او را عينِ فعل نمي دانيد ؟ آن كه چون مي گويد
: بشو مي شود ، چگونه دام مي گسترد ؟ آيا هنگامِ آن نرسيده است كه واژه
ها را دوباره معنا كنيم ؟ ؟
ميراثِ گذشته گان ناداني و فريب است . دانايان را در
اين مرزبوم اندك و تنها - يا بر دار - توان ديد .
آن كه بي مستي،ادعاي خدا كند : مست است يا دروغ
گو ، يا كه از خدا هيچ نمي داند ...
ميوه ي "
جاودانه گي "و شناختِ هستي كه انسان را به
جرم خوردن از آن ، گناه كارِ ابدي دانسته و از بهشتِ خويش اخراج مي كنند ،
اكنون در برابر آدمي رخ نموده است ... و خوشا معرفت هاي ربوده شده از
خدايان . خوشا زندگي . خوشا انسان . فراخناي انديشه بر انسان مبارك
باد ...
هيچ حقيقت واحدي جز زندگي زميني انسان وجود ندارد .
منِ انديشه گر ، ضرورتِ فرداست
ستم تباه كننده ي هستي است .
چرا بودن ، در فردا بودن است .
هميشه زيباترين تجربه هاي امروز ، فردا را ساخته اند .
خويشتن را
تقدير فردا بشناسيد تا در امروز
زندگي كنيد .
زندگي كردن در امروز ، درك فرداست .
خود انديشي ، آفريننده گي است .
بخشنده گي ، غرور بودن است .
با خود زيستن ، آموختن بي نيازي و آفريدنِ خويش است
.
انكار و ترديد ، بزرگ ترين آفريننده گي هاست .
خانواده و زناشويي ، يادگار ادوار كودكي و نادانيِ آدميان
پيشين است ولي « عشق » پديده ي آگاهي و شناخت و حاصل دوست داشتن ، خواستن و
شاد بودنِ بالغان و فرهيخته گان است . عشق زندگي مي سازد و بي كراني ها را مي
طلبد ، اما خانواده و زناشويي حاصلي از نفرت ، تجاوز ، اجبار و عادت را در پي
خواهد داشت و كودكاني بيمار و ناتوان را ، به ميراث خواهد گذاشت . در عشق چيزي
از جنون است و در زناشويي معنايي از سكون .
واژه ها تا چه هنگام معناي خويش را بر نخواهند تافت ؟
و كلمات كي پرده خواهند افكند ؟
آن كه نمي تواند در تنهائي با خويش باشد ، محكوم به مرگ
است .
شناختن زيبايي ، اجبار هستي است .
ديشب جنازه ي اندرز را به گورستان مي بردم .
اشتران مي گريستند و گورهايِ منتظر فرياد مي كردند . هنـگامي كـه پوستين
كهنه ي پدران خويش را به خاك مي سپردم ، تنها هم ايشان را ازخانه
ساختن در هجوم سيل و توفان - بر گسل هاي آشكار- سرزنش مي كردم . فردايِ آن
شب ، برادران و خواهرانم با اكثريت قاطع ، به برج سازي در باغچه هاي خانه ي
پدري رأي دادند . اكنون استخوان هاي لهيده ام - از عفونت گنداب ها - تمامي
زندگي هاي نهاده را مي گريد .
تعريف هايِ جـزمـي و ايستـا از « آفرينش » همواره محكوم به
نزديك ترين و قطعي ترين مرگ ها هستند .
انساني كه مرزها را مي شكند ايستايي را بر نمي تابد
و توانِ كشف و شناخت زيبايي را دارد و چنين است كه همواره در حال شدن و
بودن و دريافتن و گذشتن ، هيچ جزم و يقين ابدي را بر نخواهد تافت .
هيچ گاه « آفريدن » به معناي شناختِ « آفرينش » نبوده
است . اما همواره كساني لذت آفريننده گي را مي چشند كه اصالت « زندگي » را
، دريافته باشند .
شناخت زندگي و انسان اجبار و
ضرورتِ زيستن در اكنون است .
كسي كه به بيداد تن مي دهد ، خود زندگي را انكار
كرده است .
شناختن هستي و انسان ، تنها روش ممكن براي زندگيِ
كاميابِ انساني ، اما هرگز الزامِ همگاني نيست .
همواره جعلي ترين و خطرناك ترين تعريف ها از «
آفرينش » و انسان ، جزمي ترينِ آن ها بوده اند و هستند .
كسي كه مي گويد : " اين و نه هيچ چيز ديگر " بزرگ
ترين مانع رشد بوده و نارواترين و فريب آميزترين نگاه ها را - تنها با هدف
حاكميت بر ديگران - ارائه خواهد كرد .
تا انسان و زندگي وجود دارد ، هيچ شناخت و تعريفي از
هستي نمي تواند « كلام آخر » باشد ـ و دقيقا به همين دليل ـ هيچ شناختي نمي
تواند و نبايد ادعاي جاودانگي داشته باشد . اين است كه هر گونه "جزم انديشي
"محكوم به ايستايي و بطلان بوده وآبشخوري جز فريب و سلطه و ناداني ندارد .
براي هميشه بودن ، شايسته تر و گريز ناپذيرتر از
تعريفي سازنده ، ويران گر ، خود انكار و خود آفرين و همواره در حالِ
دگرگوني وجود ندارد .
كساني كه بتوانند زندگي و انسان را براساس شناختي
خود باور و خود انكار تعريف كنند و لحظه هايِ در حال گرديدن و شدن را در آن
بشناسند ، همواره آفريننده ترين انسان ها هستند .
هرچه به اوج نزديكتر شويم ، حضيض را بهترخواهيم ديد
. اما برايِ بهتر ديدن بايستي همواره چشماني نافذ ، نگاهي شكافنده و شكوفا
داشت و قدرت خلق و انكار هر فضيلتي را آموخت و تجربه كرد .
آن چه خود را تنها روايتِ آفرينش و سخنِ آخر مي داند
و برايِ انسان ها « نيك و بد » را تعريف و تعيين مي كند ، نوع و ريشه اي از
نيرنگ را در خويش پرورده و هم - درآغاز- دانائي و خِرد را ، بر مسلخ «
غريزه » قربان خواهد كرد .
هيچ گاه و هرگز هيچ حقيقتِ منحصري وجود نداشته و
نمي تواند وجود داشته باشد ، زيرا همواره حقيقت ها هستند و زيبائي و
زيبايان ، كه پي در پي به انكارِ خويش و آفريدن و تعريفِ روايت هايِ تازه و
ديگرگون - از هستي - برمي خيزند .
كثرت و گوناگوني و دگرگوني ، شدن و بودن و آفريدن
، همواره بستر گريزناپذيرِ آفرينش و زندگي است .
زيبايي درآفرينندگي است كه معنا و تعريف مي شود و
خلاقيت همواره نياز هستي و استمرارِ زندگي بوده است ، پيش از آن كه هيچ
خدايي برآن فرمان راند .
بگوئيد نيستم ، تا باشيد .
هنگامي كه بتوانيم « تنها » زندگي كنيم « آفريدن »
را خواهيم آموخت .
بگذاريد كودكان سخن به گويند ، خواهيد ديد كه مامِ
طبيعت ـ اين زيبايِِ فريبنده و خشمگين ـ از شما مي گويد ...
اخلاق نابودي است كه بودن را مي آموزد . اما تا
نباشي چگونه مي تواني بودن را ـ حتا با قدرت بر انهدام زندگي ـ بيازمايي؟
چگونه ؟
تا از همه چيز در نگذريم ، هيچ به كف نخواهيم آورد .
اما چون از خويش تن گذشتيم ، در لحظه خواهيم زاد .
ستم گري تنها آن نيست كه ديگران را قرباني كنيم .
بيداد آن است كه انسان « خويش » را رها كند و به ناروائي تن بسپارد .
برايِ دادگري ، هميشه بايد از بيداد گذشت .
بي شناختِ هستي و انسان ، چگونه مي توان آن را
تعريف و نقد كرد ؟؟ اما شناخت زندگي همواره الزام و ضرورت همگاني نبوده و
نخواهد بود .
بسياري از فيلسوفان و فرهيخته گان ، ياوه هاي بسيار
گفته اند ، اما همواره براي درگذشتن از ياوه هاي بسيار ، در آغاز بايد
روايات و تجربه هاي گوناگون را شناخت ، تا قادر به نقد و داوري آن ها گرديد
... بنابر اين گردونه يِ دريافت هايي كه هر روز خود را انكار مي كنند و
همواره درحال دگرگوني و حركت و تازه گي هستند ، گريزناپذيرترين پديده ي
حيات انساني ـ و نه غريزي ـ است ...
امروزه هنگامي كه انديشه ها و افسانه هايِ اهلِ باور را مي خوانم و در آن تامل مي كنم ، در شگفت مي شوم كه چگونه روزي همين افسانه هايِ گاه يا بيشتر زشت و مصنوعي و تقلبي و كپي برابرِ اصل را ، مي خوانديم و به آن دل مي داديم و آن قصه ها را باور مي كرديم ؟ چگونه است كه بزرگان ما نيز چيزي از حقيقتِ خويش و جهان را درك نكرده بودند ؟
چه عمقِ جهل و ناد اني و بيماري بايد جامعه اي را فرا گرفته باشد كه قرن ها و نسل ها مردماني با ادعاي ِ فرهيخته گي ، خود و جامعه و جهان را توجيه كنند و گول به زنند و گول بخورند ؟ آخر چگونه ممكن است ، هزاران سال بگذرد و دانشمندان و فيلسوفانِ قوم و ملتي نتوانند " حقيقت " را دريابند ؟ يا اگر تك آدم هايي چيزي را دريافته اند ، نتوانند – يا اجازه نداشته باشند - آن را برايِ ديگراني كه تحتِ حاكميتِ فكري و فرهنگيِ ايشان قرار دارند ، بيان كنند و توضيح دهند ؟
همواره بر پهن دشتي كه از آنِ گوناگوني ها و بزرگي
هاست ، درود مي فرستم .
هنگامي كه در كودكي از روستايِ پدرانم - به بهايِ
بي خانماني و رنجي دراز - مي گريختم ، هرگز گمان نمي بردم كه كوچكيِ دامنه
يِ زندگي و نگاه ، چگونه فضيلت هايِ انساني را ، در خويش دفن مي سازد و خود
به جعل فضيلتِ توجيه گري هم چون « قناعت » بر مي خيزد .
چگونه است كه شادكاميِ امروز را انكار و دريغ مي
كنيم ، اما هم آن را وعده به فرد ا مي دهيم ؟
انسان تنهاست و « تنها » خواهد ماند ، مگر آن كه
عشق را بشناسد و خويش تن را بيابد .
نگاهي كه اكثريت را محكوم و عوام و پيرو مي خواهد ،
هرگز نمي تواند آزادي و آگاهي را برتابد و همواره با نيرنگ و دروغ آميخته
خواهد ماند .
آيا انسان را هم زادي است ؟ پس چگونه تنهايي و
ناتواني خويش را ، خداوندي بر مي آورد « يگانه » چون خويش و تهي از ناتواني
و همانندي و مرگ ؟
هنگامي كه بزرگ ترين « بت » ها مي شكنند ، چه زود به
كوچكي و پوچيِ تمامي پديده ها و ساختارهايِ فرودست پي مي بريم ، گويا هرگز
هيچ بت و برگزيده اي و هيچ بند و كراني ، وجود نداشته است .
